Jednym z ośrodków starożytnej cywilizacji było państwo egipskie, którego terytorium rozciągało się z południa na północ od pierwszego progu Nilu do Morza Śródziemnego, czyli prawie 1200 km. Od zachodu i wschodu jego granice ograniczały pustynie i góry. Pod względem warunków klimatycznych była to gigantyczna oaza wśród martwych pustyń północno-wschodniej Afryki.
Państwo w Egipcie powstało w drugiej połowie IV tysiąclecia p.n.e. Historia państwa egipskiego jest podzielona na Wczesne Królestwo (3100-2160 p.n.e.), Królestwo Starożytne (ok. 2700-2160), Państwo Środkowe (2134-1786), Nowe Państwo (1575-1087) i Królestwo późne. (XI-IV w .).
W okresie wczesnego Królestwa państwowość istniała w postaci tzw. nomów – jednostek administracyjno-terytorialnych, które były autonomicznymi organami gospodarczymi i administracyjnymi. Stopniowo następował proces centralizacji władzy, który osiągnął apogeum w epoce starożytnego królestwa. Sprzyjała temu religia starożytnego Egiptu, która ogłosiła faraona bóstwem. Imię egipskiego faraona było pełne magicznej mocy i dlatego nie zostało nawet wypowiedziane. Króla nazywano per-o, czyli „wielki dom”. Kult króla-faraona w Egipcie był niezwykle rozwinięty, o czym świadczą gigantyczne grobowce-piramidy, w których chowano faraonów i które miały pokazać ich wielkość i potęgę.
Egipskie słowo „per-o” zostało wymówione przez starożytnych Greków jako faraon. To właśnie ten termin wszedł do starożytnej literatury.
Faraon rządził państwem, opierając się na aparacie administracyjnym, który pełnił funkcje skarbowe, sądownicze i policyjne, kontrolował życie gospodarcze kraju. Pełnoprawnymi władcami na ziemi byli nomarchowie, którzy rządzili licznymi urzędnikami. Oprócz rozwoju własnej gospodarki faraonowie starożytnego królestwa zwracali szczególną uwagę na drapieżne kampanie wojskowe na sąsiednich terytoriach.
Jednak silny scentralizowany rząd tylko przez jakiś czas rządził lokalną administracją, która wzbogaciła się i zaczęła zachowywać się tak, jakby faraon w ogóle nie istniał. Nomarchowie stali się suwerennymi książętami, a faraon zwykłym nomarchą.
Około 2050 roku p.n.e. Mentuhotep I ogłosił się królem zjednoczonego Egiptu, a później faraon Amenemhet I ostatecznie podbił cały Egipt. Jednak polityczna centralizacja Egiptu w okresie Państwa Środkowego nie osiągnęła poprzedniego poziomu, później państwo egipskie ponownie zaczęło upadać. Nie mógł oprzeć się penetracji koczowników Hyksosów do Delty, ale podzielił się nie na oddzielne nomy, jak wcześniej, ale na dwa niezależne państwa.
Ostatecznie kraj został wyzwolony od Hyksosów przez Ahmose I, który założył XVIII dynastię. Od niej zaczyna się nowy etap historii starożytnego Egiptu – Nowe Królestwo. Kampanie wojskowe Ahmose I i kolejnych faraonów znacznie rozszerzyły granice Egiptu. Totmes I, znany jako „Napoleon starożytnego Egiptu”, odniósł szczególne sukcesy w podbojach terytorialnych. Prawie potroił terytorium kraju, podporządkowując sobie terytoria nubijskie, libijskie i wschodnio-śródziemnomorskie. Dzięki jego wysiłkom Egipt stał się potężną siłą światową.
Kolejni faraonowie musieli jedynie utrzymać międzynarodowy prestiż swego państwa, przede wszystkim dyplomatycznie. Ponadto stworzyli doskonały system zarządzania podbitymi terytoriami, w którym zaufani ludzie faraona sprawowali ścisłą kontrolę nad lokalnymi namiestnikami.
Jednym z reformatorów życia religijnego i politycznego w Egipcie był Amenhotep IV. Zniósł bardzo popularny kult Ozyrysa w Egipcie, ogłosił Atona jako jedyne bóstwo i ogłosił się synem Atona i arcykapłanem. Tylko on miał prawo modlić się do Atona, a wszyscy inni – do niego. Jego reforma nie przyniosła oczekiwanych konsekwencji w umocnieniu reżimu politycznego faraona i podniesieniu międzynarodowego prestiżu Egiptu, a bezczynność na arenie międzynarodowej miała katastrofalne konsekwencje, gdyż osłabieniem skorzystały się sąsiedzi Egiptu.
Hetyci wkrótce opanowali wschodnią część Morza Śródziemnego. Imperium egipskie ponownie popadło w ruinę. I chociaż pod Ramzesem II międzynarodowa władza egipskiego państwa znacznie wzrosła, rozszerzyły się jego handlowe, gospodarcze i kulturalne stosunki z innymi krajami, trudno było odzyskać dawną władzę i autorytet.
Stopniowo prawdziwa władza przechodziła na kapłanów, w państwie kwitła korupcja i przestępczość, a nawet grobowce były splądrowane. Centrum życia politycznego w kraju przeniosło się do Delty. Około 1085 p.n.e. rozpoczął ostatni okres w historii Egiptu. Separatyzm nomów, inwazja sąsiadów (Asyryjczyków, Persów, Bushów, Babilończyków) doprowadziła do nowego upadku państwa egipskiego. Po podboju w 332 p.n.e. Aleksandrem Wielkim Egipt stał się częścią świata hellenistycznego.
Gospodarka
Państwo starożytnego Egiptu przeszło trudną drogę rozwoju. Gospodarka osiągnęła swój szczyt w Nowym Królestwie. Podstawą życia gospodarczego starożytnych Egipcjan była produkcja rolna. Uprawiali pszenicę, jęczmień, len, czosnek, ogórki i nie tylko. Dobrze rozwinięty system nawadniania zapewnił wysoką wydajność rolnictwa. Muł nilowy, który unosił się wraz z wodą podczas wylewów kanałami na pola, nie tylko użyźniał ziemię, ale także długo zatrzymywał wilgoć. Rolnictwo nawadniane nie tylko zapewniało poziom rozwoju gospodarczego, ale i determinowało ustrój społeczny i ustrój polityczny. W końcu każdy basen był częścią jednego systemu irygacyjnego, który wymagał scentralizowanego zarządzania, jednoczącego Egipcjan w monolityczną siłę roboczą.
Rzemiosło, w tym kamieniarstwo, garncarstwo, tkactwo, biżuteria itp., osiągnęło w Egipcie wysoki poziom rozwoju. Sprzyja temu obecność bogatych złóż minerałów. W Państwie Środkowym Egipcjanie zaczęli doskonalić brąz, wytwarzać szkło i przetwarzać złoto. Jednak gospodarka kraju pozostała naturalna, tylko nadwyżki produktów były eksportowane na rynek.
Pod koniec Nowego Państwa rynek był całkowicie egipski. Sytuacja zmieniła się, gdy zaczęły się kształtować relacje towar-pieniądz. Stało się tak, ponieważ Egipt spowolnił ekspansje i był zmuszony kupować miedź, cynę, żelazo, drewno, które wcześniej były importowane z podbitych terenów. Zintensyfikował się również rynek krajowy.
Struktura społeczeństwa egipskiego była niezwykle wyjątkowa. W epoce Starożytnego Królestwa elita społeczna składała się z faraonów, dworzan, nomarchów i elity kapłańskiej.
W okresie Państwa Środkowego nasiliła się polityka militarna faraonów, pogłębiło się majątkowe i społeczne rozwarstwienie społeczeństwa. Łupy wojskowe trafiały głównie do elity wojskowej. Faraonowie przywieźli do Egiptu wielu jeńców wojennych, którzy w strukturze społecznej zajmowali miejsce między ludnością pracującą a niewolniczą.
W epoce Nowego Państwa rzemieślnicy zjednoczyli się w oddzielne grupy, pracowali pod nadzorem mistrzów i byli zbiorowo odpowiedzialni za wykonaną pracę.
Odrębną warstwę stanowili żołnierze zawodowi, których większość otrzymywała broń z arsenału faraona, najbogatsi żołnierze mogli kupować swoje rydwany. W armii było wielu zagranicznych najemników.