We wczesnym średniowieczu powstały wyrafinowane nowe kultury i scentralizowane państwa w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej: Japonia, Korea, Angkor (Kambodża), Pagan (Birma) i Dai-Wiet (Wietnam). Chiny, po okresie braku jedności, ponownie zjednoczyły się pod panowaniem dynastii Tang w 618 r. (i ich następców Song od 960 r.) i osiągnęły zdumiewający poziom technologiczny i artystyczny.
Zjednoczenie Chin
CHINY 221-618 N.E.
W 221 roku dynastia Han, która rządziła Chinami przez 400 lat, upadła po wielu powstaniach. Chiny podzieliły się na Trzy Królestwa: Wei na północy, Shu na południowym zachodzie i Wu na południowym wschodzie. Ich rywalizacja jest opisana w wielkiej XIV-wiecznej chińskiej powieści „Romans Trzech Królestw”, ta wojna osłabiła Chiny.
Powstanie Sui
Wei podbili Shu w 264 roku i pod rządami dynastii zwanej Zachodni Jin pokonali Wu w 280 roku, ale okres jedności był krótki. Pod naciskiem północnych grup koczowniczych zwanych Xiongnu i Xiangbei, zachodnie Jin padło, ich stolica Luoyang została splądrowana, a Chiny rozpadły się, Szesnaście Dynastii rządziło na północy, Sześć Dynastii na południu. Wreszcie północ Chin została zjednoczona w 577 roku n.e., a w 588 roku Jangdi – pierwszy cesarz z dynastii Sui – dokonał inwazję na południowe Chiny. Zaledwie kilka miesięcy później ostatni cesarz południowego Jin oddał swoją stolicę w Jiankang (współczesny Nanjing), a trzy stulecia rozłamu Chin dobiegły końca.
Tang
CHINY 618-907
W 617 r. Li Yuan, generał pogranicza, wystąpił przeciwko dynastii Sui, która była osłabiona po niefortunnej inwazji na Koreę. Zdobył stolice Sui Chang pod koniec tego roku, w 626 roku Li Yuan podbił całe Chiny i rządził jako Gaozu, pierwszy cesarz Tang. Dynastia kojarzona jest z dobrobytem, zwłaszcza pod rządami następcy Gaozu, Taizonga (panował 626-669).
GAOZU (LI YUAN)
Li Yuan pochodzący ze szlachetnej rodziny służył jako generał podczas ataku Sui na Koreę w 613 r. Kiedy cesarz Yang został zabity w 618 r., Li Yuan wykorzystał chaos, aby usunąć ostatniego cesarza Sui i samemu przejąć władzę.
Taizong założył szkoły i kolegia państwowe oraz przywrócił system egzaminów Han dla tych, którzy chcieli pracować na oficjalnych stanowiskach. Armie Tangów były skierowane na Azję Środkową, pokonując Turków pod Issyk Kul we współczesnym Kirgistanie w 657 r. i posuwając się na zachód aż do granic Persji.
Chiny osiągnęły nowy poziom wpływów kulturowych za Changana, czemu wspomagał aktywny handel przez Jedwabny Szlak. Malarstwo i literatura osiągnęły wyższy poziom wyrafinowania. Jednak pod koniec panowania Xuanzong (712-756) arystokratyczny frakcjonizm doprowadził do buntu na dużą skalę kierowanego przez An Lushana w 755 roku. Ostatni cesarz Tang Aj został zabity przez jednego ze swoich generałów. Chiny ponownie się rozpadły.
Song
CHINY 960-1279
Pierwsza połowa X wieku była dla Chin okresem braku jedności. Kolejność pięciu dynastii rządziły północą, podczas gdy południe podzieliło się na dziesięć królestw. Zhao Kuangyin, generał późniejszych Zhou, ostatniej z pięciu dynastii, uzurpował sobie tron w 960 roku, aby założyć dynastię Song.
Rozwój Song
Pod rządem Song Chiny ponownie zjednoczyły się i weszły w okres osiągnięć gospodarczych, wprowadzając pierwszą walutę papierową w 1026 r. i opracowując nowe metody uprawy ryżu, które podwoiły produkcję.
Seria dróg wodnych poprawiła chińską infrastrukturę, a bardziej sprawiedliwy system nadawania stopnia „jinshi” (najwyższy i ostatni stopień w egzaminach) urzędnikom dokonał wielkich zmian w biurokracji, dzięki niemu szerszy krąg prostych ludzi mógł awansować.
Upadek Song
W 1068 r. ówczesny cesarz Shenzong powierzył swojemu ministrowi Wang Anshi zadanie przeprowadzenia radykalnych reform. Wang Anshi musiał zebrać pieniądze. Wprowadził rządowy monopol na herbatę i rzucił wyzwanie bogatym rodzinom, które unikały podatków. To było bardzo niepopularne i Wang Anshi został zwolniony, ale to nie pomogło, dynastia została osłabiona.
Następnie w 1125 roku Jurchen, pół-nomadowie z Mandżurii, zdobyli stolicę Kaifeng, a dwór Song uciekł na południe. Południowi cesarze Song z siedzibą w Hangzhou nigdy nie mogli odzyskać kontroli nad północą. Dynastia była kulturowo dynamiczna, rozwijała neokonfucjanizm – który podkreślał samodoskonalenie i zgodność z konfucjańskimi ideałami – ale została osłabiona politycznie i militarnie.
Mongołowie i Chiny Ming
CHINY 1279-1644
W 1279 roku południowa Song została okupowana przez armie mongolskie Kubilaj-chana. Jin z północnych Chin zostało już pozbawione władzy przez Mongołów w 1234 roku, więc Chiny zjednoczyły się pod panowaniem mongolskim dynastii Yuan. W latach pięćdziesiątych XIV wieku niezadowolenie z rządów Yuan doprowadziło do serii buntów, w tym od 1351 r. armii Czerwonych Turbanów. Z szeregów tej armii wyrósł Zhu Yuanzhang, który przechytrzył swoich rywali w złożonej wojnie domowej, aby przejąć władzę jako pierwszy cesarz Ming, znany jako Hongwu, w 1368 roku.
Chiny pod rządami Ming
Ming rządzili Chinami przez około 250 lat, przewodząc rozwojowi energicznej kultury miejskiej. Cesarz Hongwu zreformował armię i system podatkowy, ustanawiając system tajnych agentów, aby umocnić jego rządy. W 1403 r. cesarz Yongle przeniósł stolicę z Nanjing do Pekinu i wysłał szereg ambitnych wypraw morskich pod dowództwem eunucha Zhen He, które dotarły aż do wschodniej Afryki. Późniejsi cesarze byli jednak słabsi, a reformatorski instynkt pierwszych władców ustąpił miejsca bezczynności i konserwatyzmowi. W połowie XVII wieku władza Ming stała się krucha.
CESARZ YONGLE
Trzeci cesarz z dynastii Ming. Yongle wstąpił na tron po obaleniu swojego starszego brata Jiangwena w 1403 roku. Jego panowanie są najbardziej ekspansywną fazą w historii Ming, wysyłał ekspedycje na północ, aby zniszczyć resztki Yuana, a w 1406 na południe, armię która zmiażdżyła władców Wietnamu i wchłonęła go jako chińska prowincja. W swojej nowej stolicy, Pekinie, Yongle zbudował również rozległy kompleks pałacowy Zakazanego Miasta.