W 490 r. p.n.e. Grecja była zagrożona przez najeżdżające siły perskie dowodzone przez Dariusza I, który aktywnie niszczył buntowników na Wyspach Jońskich. Dariusz wylądował w Maratonie na północny wschód od Aten. Wcześniej schwytał buntowników z Eretrii na Eubei, a Maraton znajdował się w pobliżu tej wyspy, a także terytorium ojczystego tyrana Hippiasza Pizystratyda, który towarzyszył Persom. Persowie mieli wyraźną przewagę w kawalerii, ponieważ konie były rzadkością w Grecji, chociaż ich lżej uzbrojona piechota została pokonana przez hoplitów z ateńskich oddziałów obywatelskich, nazwanych tak ze względu na duże tarcze – hoplon. Hoplici manewrowali w głębokich, uporządkowanych szeregach z tarczami, zbroją i długimi włóczniami, przedstawiając groźnego wroga.
W obliczu tego niebezpieczeństwa Ateńczycy zastanawiali się, czy czekać na oblężenie, czy pomaszerować na spotkanie z wrogiem. Do dowództwa wybrano dziesięciu generałów, z których każdy dowodził oddziałami przez jeden dzień na zmianę. Ten nieporęczny system został anulowany, gdy Kallimach zakończył impas, spotykając się z Persami i umożliwiając żołnierzowi zawodowemu Miltiadesowi dowodzenie wojskiem, któremu też oddali władzę wielu innych generałów. Plateje wysłali kontyngent 1000 ludzi, aby dołączyć do 10 000 żołnierzy z Aten. Według Herodota, głównego źródła informacji o bitwie, Miltiades wysłał do Sparty biegacza o imieniu Filippidesa, aby zaapelował o pomoc. Inne tradycje mówią, że Filippides pobiegł do Aten, aby ogłosić wynik bitwy i natychmiast zmarł po wykonaniu swojego zadania. Spartanie nie przybyli z pomocą.
Miltiades okazał się zdolnym i raczej szczęśliwym dowódcą, ponieważ Grecy natknęli się na Persów, podczas gdy ich kawaleria była gdzie indziej. Ateńczycy zaatakowali z pełną prędkością. Miltiades wzmocniły obie flanki, aby Persowie mogli się zaatakować środek, a następnie znaleźć się w zagrożeniu, że zostaną otoczeni ze wszystkich stron. Persowie przegrali tą walkę i uciekli, a 6400 osób, około 40 procent z 15 000 piechoty która została wystawiona na bitwę zginęło. Ateńczycy stracili zaledwie 192 ludzi i świętowali słynne zwycięstwo, gdy Persowie wycofali się z Grecji. Jednak po śmierci Dariusza kilka lat później perską inwazję ożywił jego następca, Kserkses I. Bitwa pod Maratonem zajmuje ważne miejsce w rozwoju zachodniej tradycji intelektualnej jako wydarzenie, które oznaczało zwycięstwo europejskiej demokracji nad azjatyckim despotyzmem.