Konfucjusz to zlatynizowana forma nazwy Kong Fuzi, co w języku chińskim oznacza Master Kong. Pochodził z pomniejszej rodziny szlacheckiej ze stanu Lu w nowoczesnej prowincji Shandong (Szantung), którą założył Książę Zhou. Jego ojciec zmarł, gdy był Konfucjusz mały, a matka wychowywała go w skromnych warunkach. Konfucjusz założył szkołę filozoficzną zwaną…
Gospodarka Polski w drugiej połowie XIX w.
Tytuł „Gospodarka” jest tradycyjny i ma rangę symbolu. W polskim rozwijającym się kapitalizmie zależnym, w rewolucji przemysłowej na ziemiach polskich (lepiej polskich i ościennych, gdyż Polska stanowiła wszak kraj bez granic), na terenach przez Polaków zwarcie zasiedlonych, a przynależnych do trzech mocarstw, istniały właściwie gospodarki, nie zaś gospodarka. Gospodarki te…
Koniec sprawy polskiej po powstaniu styczniowym
Upadek powstania styczniowego stanowił dla narodu polskiego wstrząs ogromny, głęboki, odbierający nadzieję na przetrwanie, szok porównywalny z załamaniem po trzecim rozbiorze. Było to wynikiem nic tylko krwawych strat, zniszczeń i rozmaitego typu represji, lecz przede wszystkim opartego na twardych realiach przeświadczenia, że w życiu publicznym Polacy przestali być na trwałe…
Powstanie styczniowe
Porewolucyjna konserwatywno-policyjna reakcja w Europie trwała stosunkowo krótko, od 1850 do około 1858-1860 roku. Rozpoczęty w 1857 roku kryzys gospodarczy zdecydowanie pogorszył sytuację ludności, co doprowadziło do aktywizacji ruchu robotniczego i radykalno-mieszczańskiego. Żądano polepszenia bytu robotników, reform społecznych i przywrócenia swobód demokratycznych. Ożywiły się też tendencje narodowowyzwoleńcze i nacjonalistyczne we…
Wiosna Ludów
U progu lat czterdziestych narastała w wielu krajach Europy demokratyczna rewolucja, mieszczańska na Zachodzie, chłopska w centrum i na Wschodzie. Burżuazja i drobnomieszczaństwo występowały przeciw absolutystycznym rządom, żądały konstytucji i wolności, burzył się młody, ale na Zachodzie stanowiący już sporą silę proletariat. Chłopi w środkowej i wschodniej Europie coraz natarczywiej…
Wielka Emigracja
Wychodźstwo patriotyczne 1831 roku nie stanowiło w dziejach Polski XVIII-XX wieku zjawiska nowego. Polacy udawali się wszak na emigrację z powodów politycznych już po klęsce konfederacji barskiej, później zaś po przegranej wojnie 1792 roku, po upadku insurekcji i trzecim rozbiorze. Natomiast exodus polistopadowy wyróżniał się liczebnością (wyjechali z Polski najwybitniejsi…
Polska po powstaniu listopadowym
Podbite przez armię rosyjską Królestwo Polskie zostało przekazane do spacyfikowania zwycięzcy, czyli Paskiewiczowi. Car nadal mu tytuł księcia warszawskiego i mianował namiestnikiem Królestwa. Mikołaj I i nowy wielkorządca Warszawy postanowili potraktować zbuntowanych, a teraz zszokowanych klęską Polaków tak surowo, by nigdy już nie zapragnęli ponownej rebelii. Przede wszystkim obłożono okupowane…
Polska w pierwszym ćwierćwieczu XIX w.
W latach 1806-1831 sprawa polska powróciła na scenę historii europejskiej. Polska wyszła z politycznego niebytu. Nastąpiło częściowe odrodzenie państwowości, choć nie odrodziła się dawna Rzeczpospolita w swym przedrozbiorowym kształcie terytorialnym. Polska bez nazwy (Księstwo Warszawskie) i Polska z własną nazwą (Królestwo Polskiej była przez całe niemal ćwierćwiecze organizmem półniepodległym i…
Niepodległa Polska 1831 roku
Przez osiem z górą miesięcy Polska (ograniczona do zaboru rosyjskiego, ale uznawana za narodowe państwo i wspierana przez Polaków z innych zaborów) była państwem w pełni niepodległym, choć nic uznawanym przez rządy zagraniczne. Owa niezawisła Polska pod bronią wykazała w obliczu rosyjskiej potęgi siłę i sprawność organizacyjną godną podziwu. Ku…
Wojna polsko-rosyjska 1831 roku
Rosjanie uważali, że wojna będzie szybkim i łatwym spacerem wojskowym, w wyniku którego padnie Warszawa, a oddziały polskie skapitulują. Polacy postanowili bronić się na przedpolu stolicy. Wprawdzie 14 lutego generał Józef Dwernicki odniósł zwycięstwo w potyczce pod Stoczkiem (do dziś wspomina się w hymnie ruchu ludowego, choć nie powstał on…