Termin feudalizm opisuje system stosunków między królami i szlachtą w północnej i zachodniej Europie przez większą część okresu średniowiecza, a razem z tym społeczeństwo i gospodarkę, w której te elity działały. U podstaw ustroju feudalnego leżał obowiązek, aby szlachta (i, z kolei, ich podopieczni) pełnili służbę wojskową w zamian za posiadanie ziemi.
Feudalna Europa
System feudalny, choć niezwykle złożony, nigdy nie został ułożony w spisane prawo. Dlatego też wiele z tego, co wiemy o feudalizmie, jest uwzględniane z perspektywy historycznej. Feudalizm zawierał elementy germańskiego zwyczaju, zmieszanego z późnorzymską praktyką nadawania ziemi grupom barbarzyńców w zamian za służbę wojskową.
W czasach Karolingów rozwinęło się to w praktykę władcy przydzielającego szlachcicowi część ziemi (zwaną „lennem”). W zamian za ziemię szlachcic (znany jako „wasal”) przysięgał lojalność królowi – lub innemu władcy – i obiecał pełnić różne obowiązki, zwłaszcza służbę wojskową, przez określoną liczbę dni każdego roku. Szlachta dalej dzieliła część swoich lenn na poddzierżawców, którzy z kolei pełnili obowiązki wojskowe i przysięgali wierność. Nie było niczym niezwykłym, że wasale mieli lojalność wobec więcej niż jednego władcy, ale robili niewiele, aby wzmocnić centralną władzę króla.
Rycerze i zamki
Kręgosłupem średniowiecznych armii europejskich byli rycerze, ciężka kawaleria, która w XI wieku reprezentowała elitarną kastę wojowników walczących w imieniu swojego feudalnego władcy. Ich status potwierdzały symbole i ceremonie, takie jak „pochwała” – król dotykając mieczem swojego wasala na ramionach, aby nadać rycerstwo.
Zamek był ufortyfikowaną bazą, z której feudalny władca mógł rządzić okolicą – a także był jego mieszkaniem i siedzibą miejscowego sądu. Zamki zapewniały bezpieczeństwo ich właścicielom w przypadku konfliktów z innymi feudałami lub królem.
Zmiany w feudalizmie
Pod koniec XIV wieku pojawił się nowy wariant, znany jako „feudalizm bękartów”, w którym wasale zastąpili swoje zobowiązania wojskowe płatnościami pieniężnymi. To był znak zmieniającego się społeczeństwa. Kiedy więzy feudalne słabły, a monarchowie próbowali przejąć bezpośrednią kontrolę nad swoimi królestwami, epoka feudalizmu dobiegała końca, ostatecznie kończąc się w XVI wieku.