Chociaż to dzięki Rzymianom wiele wiemy o historii ludów graniczących z ich imperium, wiele z tych grup miało własne bogate tradycje. Celtowie prosperowali w Europie Środkowej i Zachodniej, aż Rzymianie podbili Galię i Brytanię, podczas gdy plemiona germańskie migrowały na zachód i południe, ostatecznie podbijając większość zachodniego imperium rzymskiego w IV i V wieku.
Celtowie
ŚRODKOWA I EUROPA 500 P.N.E. – 83 N.E.
Zaciekli wojownicy i wykwalifikowani hutnicy z zamiłowaniem do biesiadowania, Celtowie zamieszkiwali duże obszary Europy od około 500 roku p.n.e., dominując w większości w centrum i na zachodzie kontynentu o 200 p.n.e.. Chociaż nie byli jednym spójnym ludem, wykazywali jednolitą kulturę (znaną w późniejszej fazie jako kultura La Tene).
Charakteryzowały się organizacją w plemiona lub klany, życiem na wsi lub koczownictwem oraz silną tradycją wojowniczą. Plemiona, a nawet pojedyncze rodziny budowali forty na wzgórzach – szczyty wzgórz otoczone rowem i brzegiem – dla ochrony.
Rozwój i upadek
Celtowie polegali na ustnym przekazywaniu kultury przez bardów i poetów; ich religia, rządzona przez klasę kapłańską (druidów), miała złożony panteon. Obróbka metali była specjalnością i służyła do ozdabiania przedmiotów, od sprzętów domowych po rydwany bojowe.
Od lat 50 p.n.e. Rzymianie zepchnęli Celtów na marginesy Europy: plemiona w Galii zostały podbite przez Juliusza Cezara, a brytyjskie królestwa celtyckie zostały podbite między 43 a 83 n.e. Tylko w Szkocji i Irlandii przetrwała kultura celtycka.
Państwa następcy Rzymu
Gdy potęga Rzymu słabła, grupy barbarzyńców zaczęły zapuszczać trwałe korzenie na dawnym terytorium rzymskim i ustanawiać bardziej ustalone formy rządów. Największy sukces z wyłonionych nowych państw miało królestwo Franków.
Początkowo jako konfederacja plemion germańskich na obszarze współczesnej Belgii i Holandii, Frankowie zjednoczyli się pod przywództwem Chlodwiga (panującego w latach 481-511 n.e.), który podbił większość starych rzymskich prowincji Galii. Chlodwig również przeszedł na katolicyzm, co jest ostrym odstępstwem od praktyki wielu innych królów germańskich, którzy przyjęli nową formę chrześcijaństwa zwaną arianizmem (od nazwiska księdza Ariusa z IV wieku), który został uznany za heretycki przez innych chrześcijan. Potomkowie Chlodwiga, Merowingowie, rządzili Francją do VIII wieku.
Goci
Goci, którzy zagrozili imperium rzymskiemu pod koniec IV i na początku V wieku, podzielili się na dwie grupy: Wizygotów i Ostrogotów. Ci pierwsi osiedlili się w południowo-zachodniej Francji pod rządami Teodoryka I, ale w 507 roku zostali wyparci przez Franków, ostatecznie osiedlając się w Hiszpanii. Ostrogoci, przebywając na Bałkanach, przenieśli się do Włoch w 488 r.