Krokiem o wielkiej doniosłości było przyjęcie przez Mieszka w 966 roku chrześcijaństwa. Cytowany już Widukind dwa lub trzy lata wcześniej odnotował dwie porażki księcia polańskiego w walkach z Pomorzanami, dowodzonymi przez awanturnika i banitę z cesarstwa – Wichmana. Trudno powiedzieć coś bliższego na ten temat; być może porażki wiązały się…
W tych warunkach budowa państwa polskiego nie była łatwa. Od południa sąsiadowało ono z potężnymi Czechami, od wschodu z silną Rusią Kijowską. Zgodnie z celami, jakie przyświecały jego twórcom, prowadziło ekspansję mającą przynieść korzyści materialne. Ona stanowiła rację bytu aparatu państwowego – drużyny, przynosiła korzyści materialne księciu, możnym, a także…
Na początku drugiej połowy X wieku zatem sytuacja w Europie wyglądała następująco. Na Zachodzie, po rozbiciu Rzeszy Wielkomorawskiej (ostatecznie w 906 roku) przez Bawarów i głównie Węgrów, po klęsce tych ostatnich na Polu Lechowym w 955 roku, król niemiecki Otton I z dynastii saskiej odnowił Cesarstwo Rzymskie. Przodującą siłą stało…
O powstaniu państwa zadecydowały wydarzenia zachodzące nad środkową Wartą w X wieku. Niewiele o nich wiemy, a nowe badania przynoszą wyniki, które, podważając dotychczasowe ustalenia, stawiają kolejne pytania. Dlaczego „Geograf Bawarski” nie wymienił plemienia Polan, które dwa pokolenia później miało już silną organizację państwową? Czy kryło się ono pod inną…
Rozwój gospodarczy umożliwił wytworzenie nadwyżek produkcyjnych. Te ostatnie – w drodze wymiany lub zawłaszczania siłą – w dużym stopniu przejmowane były przez grupę wielmożów, zainteresowanych stworzeniem organizacji państwowej, umożliwiającej im korzystanie z coraz większych przywilejów, i ekspansją na zewnątrz, przynoszącą znaczne dochody. Powstające w rozkładającym się ustroju plemiennym państwo było…
Próby odtworzenia najstarszej organizacji społecznej napotykają liczne trudności, wynikające z braku źródeł. Najstarsza wiadomość pisana, pochodząca z połowy IX wieku, „Geograf Bawarski”, stanowi rejestr plemion wraz z podaniem liczby ich grodów (może raczej opoli) na północ od Dunaju. Na pięćdziesiąt sześć wymienionych plemion około dziesięciu można powiązać z terenami polskimi….
Od wczesnego średniowiecza, zapewne gdzieś od schyłku VII wieku, możemy mówić już o ciągłości naszych dziejów. Oczywiście na powstanie wspólnoty państwowej trzeba było jeszcze długo czekać, ale od tamtych czasów nieprzerwanie rozwijało się społeczeństwo zamieszkujące ziemie między Karpatami i Bałtykiem. 80 procent powierzchni kraju porośnięte było lasem. Bardziej zwarte obszary…
Zarówno potrzeby związane z działalnością gospodarczą – produkcją i wymianą, jak i niepokoje spowodowane przesuwaniem się różnych grup plemiennych doprowadziły do powstania nowych organizacji, zapewne opartych już na wspólnocie etnicznej. Prawdopodobnie w dorzeczu środkowej Warty ukształtowało się wielkie plemię Serbów, nad górną Wisłą – Chorwatów, nad środkową Odrą – Obodrytów….
Od V wieku p.n.e. datuje się początek tak zwanego okresu lateńskiego, trwającego do przełomu er. Sądzić można, że charakteryzował się on między innymi szybszymi przekształceniami społecznymi i etnicznymi na naszych ziemiach. Wpływ na to miały na pewno państwa śródziemnomorskie, w których poziom kultur)’ i życia materialnego był bardzo wysoki. Ponadto…
Kolejnym przełomem w życiu człowieka, w możliwościach jego pracy i walki było zdobycie umiejętności obróbki metali. Około 1800-1700 roku p.n.e. na ziemiach polskich zaczęto produkować brąz (stop miedzi i cyny), przedtem importowany z Południa. Był on przede wszystkim używany do wyrobu broni. Więzi międzyludzkie zaczęły przybierać formy więzi plemiennych, co…
