Okres mniej więcej między 600 a 300 p.n.e. w Chinach nazywany jest epoką Stu Szkół Filozofii, a termin sto oznacza „wiele”. Był to wiek politycznych i społecznych zmian i zamętu, gdy rozpadała się dynastia Zhou (Chou), co doprowadziło myślących ludzi do rozwinięcia filozofii wyjaśniania, dostosowywania się lub zmiany stanu rzeczy. Dwie z tych filozofii, taoizm i konfucjanizm, przetrwały jako dominujące i uzupełniające sposoby życia Chińczyków przez ponad dwa tysiące lat.
Podczas gdy wszystkie szkoły filozoficzne szukały drogi, czyli dao, jedna z nich przywłaszczyła sobie to słowo dla swoich nauk. Podczas gdy konfucjaniści dążyli do przywrócenia społeczeństwu złotego wieku starożytności poprzez reformy moralne i studia, inni szukali ucieczki do prostego życia, życia jako pustelnicy; ich filozofia nazywa się taoizmem. Trudno znaleźć wiarygodne informacje na temat wczesnego taoizmu. Jednak uczeni uznają dwie księgi za najwcześniejsze dzieła o taoizmie: Laozi (Lao Tzu) lub Daodejing (Tao-te Ching), co tłumaczy się jako „Kanon Drogi i Cnoty” oraz Zhuangzi (Chuang Tzu).
Rzekomym autorem Laozi był człowiek zwany Laozi (Lao Tzu), co oznacza Stary Mistrz; podobno był starszym współczesnym Konfucjusza i pracował jako archiwista na dworze królewskim. Nie ma dowodu na istnienie Laoziego, a przypisana mu krótka, zagadkowa księga zawierająca około 5000 słów może być dziełem złożonym, nie starszym niż IV wiek p.n.e. Uczy, że mistyczny Tao jest źródłem wszelkiego bytu, co należy intuicyjnie zrozumieć, prowadząc biernie poddające się życie. Jest to praca lapidarna i enigmatyczna, podatna na wiele interpretacji. Jego filozofia polityczna uczy mędrca władcy, aby nie ingerował w życie ludzi, rezygnował z wojny i luksusów oraz biernie prowadził ludzi do życia w niewinności i harmonii z Tao. Współczesne ideały leseferyzmu znajdują podobieństwa z taoizmem.
Zhuangzi (Chuang Tzu), co oznacza mistrz Zhuang, żył około 369-286 p.n.e. Niewiele o nim wiadomo, a książka nosząca jego imię jest dowcipna, pełna paradoksów i obrazów. Przesłanie tej książki jest apelem o wolność jednostki i jej wyzwolenie z egoizmu, tak aby mogła zrozumieć podstawową jedność Tao i w ten sposób osiągnąć szczęście, które jest poza śmiercią.
Chociaż taoiści nauczali niedziałania i bierności, byli jednak na tyle ludzcy, by głosić swój pogląd w konkurencji z innymi poglądami filozoficznymi. Trudno sobie wyobrazić kraj rządzony przez taoistyczną filozofię leseferyzmu. Niemniej jednak, kiedy konfucjanizm stał się oficjalną filozofią Chin po ok. 100 p.n.e. taoizm nadal przyciągał uwagę ze względu na swoją wyobraźnię i być może jako antidotum na ideały nauczane przez Konfucjusza. Filozofia taoistyczna była pocieszeniem dla tych, którzy ponieśli niepowodzenia i ulgą w wielu obowiązkach, które ograniczały życie. W ten sposób filozofie konfucjańskie i taoistyczne uzupełniały się.
Neotaoizm to ruch zapoczątkowany we wschodniej dynastii Han (25-220 n.e.). Jedna część tego ruchu zobowiązała się do harmonizacji nauk taoistycznych z konfucjańskimi ideałami społecznymi i moralnymi, co umożliwiło konfucjańskiemu urzędnikowi bycie zarówno sumiennym sługą publicznym, jak i zachowaniem pewnego oderwania od świata. Taoistyczny pogląd, że władcy powinni rządzić pasywnie i postępować zgodnie z radami ministrów, przemawiał do konfucjańskich urzędników. W czasach dynastii Han stało się powszechnie przyjętą praktyką, że ministrowie powinni inicjować politykę, a cesarze nie powinni działać bez zasięgnięcia rady ministrów.
Kiedy Chiny rozpadły się przez cztery stulecia po upadku dynastii Han w 220 r. n.e., północne Chiny znalazły się pod rządami niechińskich nomadów, którzy mieli niewielkie zrozumienie doktryn konfucjańskich i niewiele ich używali. W tej panującej atmosferze zakorzeniły się dwa nowe ruchy. Jednym z nich była popularyzacja buddyzmu, wprowadzonego do Chin za czasów dynastii Han, na początku naszej ery.
Buddyzm nie zyskał szerokiej popularności za czasów Han, ale jego doktryny stały się bardzo atrakcyjne w epoce podziału. Podobnie energie intelektualne, które zostały wchłonięte przez studia konfucjańskie podczas dynastii Han, znalazły ujście w pisaniu komentarzy do Laozi i Zhuangzi w epoce podziału, kiedy konfucjanizm w dużej mierze wypadł z łask. Badanie rozwinęło się w wielostronny ruch, który badał metafizykę, estetykę i religię. W tym procesie ci taoistyczni uczeni również zreinterpretowali swoją filozofię w kategoriach społecznej i moralnej filozofii konfucjanizmu.
Niektórzy neotaoiści zareagowali na nieporządek okresu posthanowego, stając się hedonistami i odrzucając wszelkie społeczne zobowiązania i ograniczenia. Ich najsłynniejszym przykładem była grupa z III wieku n.e., która nazywała siebie Siedmioma Mędrcami z Bambusowego Gaju, i wyjaśniała, że rozkwit wszelkich społecznych konwencji jest jedynym sposobem na zachowanie ich moralnej nieskazitelności. Jeden z tych siedmiu słynie z tego, że służący szedł za nim z dzbanem wina i łopatą, gdziekolwiek się udał, aby mógł się napić, kiedy tylko poczuje pragnienie, i aby można było wykopać dół, aby pochować go tam, gdzie padł martwy. Nazywano ich romantykami za ich wybryki i bunt przeciwko dekadenckiemu społeczeństwu. Inni romantyczni taoiści, którzy żyli jako pustelnicy w górskich odosobnieniach, wykorzystali inspirację natury do stworzenia malowideł pejzażowych, które stały się najbardziej szanowanym gatunkiem chińskiej sztuki i pisania inspirowanej naturą poezji.
Taoizm religijny nazywany jest również taoizmem popularnym. Podczas gdy Laozi i Zhuangzi nauczyli niektórych zwolenników prostego i spokojnego życia, a innych odrzucenia pęt konwencjonalnych zachowań, inny ruch kierowany przez wyznawców okultyzmu również był w toku. Rezultatem było połączenie wielu starożytnych przesądów i kultów ludowych. Ich celem było długie życie, ziemska nieśmiertelność i ostatecznie niebiańska nieśmiertelność, osiągnięta poprzez wróżenie i magię, oddychanie i inne ćwiczenia podobne do jogi oraz prowadzenie moralnego życia. Taoistyczni czarownicy i szamani używali Laozi i Zhuangzi jako tekstów, szukając okultystycznego znaczenia w niejasnych i sugestywnych frazach. Skonsultowali się także z Yi Jing (I Ching), czyli Księgą Przemian, starożytnym tekstem, który początkowo był podręcznikiem wróżbitów.
Alchemia obejmowała poszukiwanie substancji i mikstury leków, które mogłyby poprawić zdrowie i przedłużyć życie, a także zamienić podstawowe materiały w złoto. Eksperymenty taoistyczne doprowadziły do postępu w chemii, mineralogii i farmacji, a także do wynalezienia kompasu, prochu strzelniczego i porcelany. Jednak wątpliwe motywy eksperymentów sprawiły, że nie zyskały one reputacji naukowej.
Wśród religijnych taoistów istniało wiele podgrup. Jeden z kultów nazwano Drogą Pięciu Buszli Ryżu, ponieważ jego założyciel, człowiek zwany Zhang Ling (Chang Ling), żyjący w II wieku n.e., zażądał od swoich wyznawców pięciu buszli ryżu. Nazywali go Niebiańskim Nauczycielem i przekazał swoją falę swoim potomkom do czasów współczesnych. System zasług uczył wyznawców dobrego myślenia i spełniania dobrych uczynków w celu przedłużenia życia i osiągnięcia nieśmiertelności oraz wyjaśniał choroby, śmierć i nieszczęścia jako kary za własne grzechy i grzechy przodków; niebo lub piekło były ostatecznym celem każdego.
Popularny taoizm nauczył się od buddyzmu budować świątynie, rytuałów i ustanawiając zakony mnichów i mniszek. Ma duży panteon składający się z bóstw, bohaterów, nieśmiertelnych, duchów i świętych miejsc. Od czasów dynastii Han cieszył się patronatem cesarskim, ponieważ władcy dążyli do długiego życia, nieśmiertelności i komunii z duchami. Władcy z dynastii Tang (T’ang) patronowali także religijnym taoistom, nawet wielu z nich było pobożnymi buddystami, ponieważ cesarski dom nosił przydomek Li, a taoiści już dawno dali Laozi nazwisko, także Li, dając w ten sposób rządzącemu domowi znakomitego przodka. Te same elementy, które sprawiły, że religijny taoizm był faworyzowany przez władców, sprawiły, że stał się popularny wśród ludu chińskiego.