Rosnącej feudalizacji państwa litewskiego i rozradzaniu się dynastii Giedyminowi- czów towarzyszyły konflikty wewnętrzne. Walka syna Olgierda, Jagiełły, z Kiejstutem, a po śmierci tego ostatniego (w niejasnych okolicznościach) z Witoldem – osłabiła państwo, tym bardziej że wygnany książę udał się po pomoc do Krzyżaków. Duża liczba pretendentów do władzy powodowała, że…
W XIII wieku sformowały swoje państwo plemiona bałtyjskie, zamieszkujące Auksztotę i Żmudź. Ludność Litwy zajmowała się w tym czasie głównie rolnictwem, trudniąc się także hodowlą i myślistwem. Dorzecze Niemna stanowiło obszar o dość jednolitym charakterze gospodarczym; dostarczało od XIII wieku kupcom Hanzy płodów rolnych i leśnych – przede wszystkim futer,…
Śmierć króla Ludwika w 1382 roku nastąpiła w momencie krytycznym i dla jedności Polski, i dla planów dynastycznych Andegawenów. W Wielkopolsce jeszcze za życia Ludwika doszło do konfliktu. Z jednej strony status quo broniły te rody, które w służbie scentralizowanej monarchii widziały możliwość awansu i kariery (Grzymalici). Natomiast stare rody…
Przed śmiercią Kazimierz Wielki zapisał w testamencie swemu ciotecznemu wnukowi, księciu słupskiemu Kaźkowi, rozległe ziemie, między innymi z Sieradzem, Łęczycą, Wałczem i Kruszwicą. Zapewne stronnictwo antyandegaweńskie próbowało w ten sposób stworzyć warunki do podjęcia walki o koronę dla księcia pomorskiego. Sądzić można, że – me po raz pierwszy i nie…
Zjednoczona monarchia dawała szansę ludziom przedsiębiorczym i zdolnym. Nowe formy życia politycznego wymagały też nowych umiejętności. Polska przestała być pojęciem jedynie geograficznym, stała się silnym organizmem politycznym, samodzielnie wpływającym na bieg wydarzeń w Europie środkowej. Pojęte wspólnie z cesarzem Karolem inicjatywy chrystianizacji Litwy (1358), rozjemstwo Kazimierza w sporze między Luksemburgami,…
Mimo różnych niepowodzeń bilans polityki zagranicznej Kazimierza był korzystny. Państwo zwiększyło obszar o ponad jedną trzecią, w zasadzie nie groziły mu niebezpieczeństwa najazdów, a konflikty graniczne wiązały się z ekspansywną działalnością Polski. Oczywiście silniejsza pozycja królestwa w polityce zagranicznej wzmacniała państwo wewnętrznie. Król popierał własnych kupców. Gdy cesarscy poddani wnieśli…
W ostatnich latach panowania Kazimierz podjął też akcję rewindykacyjną na północnym zachodzie. Umiejętna gra dyplomatyczna doprowadziła do uzależnienia w 1365 roku Santoka i Drezdenka, a w 1368 roku – Wałcza, Drawska i Czaplinka. Te trwałe nabytki umożliwiły osiągnięcie granicy z Pomorzem Szczecińskim. Plany Kazimierza, zmierzające do uzyskania dostępu do szlaku…
Starania Kazimierza Wielkiego o Śląsk, Pomorze i Mazowsze prowadzone były jednocześnie z ekspansją na tereny Rusi Halickiej. Ten bogaty i urodzajny kraj, leżący przy wielkim szlaku wiodącym znad brzegów Morza Czarnego do portów bałtyckich, stanowił obiekt rywalizacji między Tatarami, Węgrami, Litwą, walczącą o podporządkowanie sobie całej Rusi, i Polską. Jeszcze…
Po śmierci Władysława kraj znajdował się w bardzo poważnym niebezpieczeństwie. Młody król praktycznie rządził tylko Wielkopolską i Małopolską. W Sieradzu i Łęczycy rezydowali jego stryjeczni bracia. Płock, podobnie jak wiele księstw śląskich, uznawał władzę Jana Luksemburskiego. Po wygaśnięciu rozejmu Polsce groził podwójny atak – ze strony Krzyżaków i Czechów. I…
Polska w tym układzie sił też znajdowała się w pomyślnej sytuacji. Należała do krajów środkowoeuropejskich, w których liczba ludności zwiększała się. W połowie XIV wieku gęstość zaludnienia wynosiła około 10 osób na km2 (w Czechach ponad 20, we Włoszech ponad 30, na Węgrzech blisko 10), przy czym w grę wchodził…
