Kraje azjatyckie musiały zmagać się w XIX wieku z coraz bardziej agresywnymi interwencjami mocarstw europejskich, z różnym skutkiem. Większość Indii znalazła się pod brytyjską kontrolą w latach pięćdziesiątych XIX wieku, podczas gdy Chiny zostały śmiertelnie osłabione przez wojny opiumowe, również musieli walczyły z Wielką Brytanią.
Bitwa pod Plassey
BENGAL. INDIE 23-24 CZERWCA 1757
Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska, która jako pierwsza założyła silną bazę w Bengalu w Kalkucie w 1690 roku, przez następne pół wieku walczyła z lokalnymi władcami, którzy chcieli zminimalizować jej obecność na swoich terytoriach. W 1756 roku wybuchł poważny kryzys, kiedy Siraj-ud-Daula, nowy nawab (władca) Bengalu, zażądał od Brytyjczyków wydania swojego bogatego poddanego Krishna Das, który po sprzeniewierzeniu funduszy rządowych schronił się w Kalkucie.
Upadek Kalkuty
Siraj-ud-Daula zażądał ponadto aby Brytyjczycy zburzyli mury miasta, a kiedy odmówili, armia bengalska zaatakowała dość zaniedbane fortyfikacje w czerwcu 1757 roku. Około 146 brytyjskich jeńców zostało wówczas rzekomo zamkniętych w „Czarnej Dziurze”, komórce w koszarze kompanii, z której, jak mówiono, wyszło żywcem tylko 23 osoby. Choć przesadzona, historia pomogła Brytyjczykom w zorganizować szybki odwet.
Clive wygrywa w Plassey
Brytyjczycy wysłali Roberta Clive’a i jego żołnierzy z Madrasu, by ukarać nawaba. Po zdobyciu francuskiej siedziby w Chandernagore, Clive pokonał Siraj-ud-Daulę w dwudniowej bitwie pod Plassey 23-24 czerwca. Mir Jafar został nowym nawabem, Clive otrzymał 28 milionów rupii w imieniu Kompanii Wschodnioindyjskiej od skarbu królewskiego, a pozycja firmy w Bengalu zrobiła się bardziej bezpieczna.
Brytyjczycy w Indiach
Zwycięstwo Clive’a pod Plassey w 1757 roku pomogło scementować brytyjską potęgę w Indiach. Wkrótce jednak kłopoty pojawiły się ponownie wraz z następnym nawabem Bengalu, Mir Kasimem, a po jego klęsce w 1764 roku Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska skutecznie zaanektowała zachodni Bihar. Od tego czasu Brytyjczycy coraz bardziej uwikłali się w sprawy Indii, a broniąc swoich ugruntowanych interesów zdobywali coraz większe terytorium.
Poprzez Wojny Anglo-Mysore (1767-1799) i Wojny Anglo-Maratha (1775-1818) Kompania rozszerzyła swoje domeny na południe Indii, aby potwierdzić swój monopol na północy. Kompania zaanektowała Sindh w 1843 roku i podbiła Pendżab w dwóch ciężkich wojnach w latach 1845-1846 i 1848-1849.
Brytyjski Raj
Brytyjczycy, pod rządami lorda Dalhousie, zaczęli teraz jednoczyć administrację wszystkich tych odmiennych terytoriów. W międzyczasie, zdobywali więcej terytoriów na mocy doktryny „upadku”, co oznaczało, że ziemie książąt indyjskich, którzy zmarli bez bezpośrednich spadkobierców, po prostu wpadły w posiadanie Brytyjczyków co wywołało bunt Indii w 1857 r. Po stłumieniu buntu przez Brytyjczyków w 1858 r. prawa Kompanii Wschodnioindyjskiej zostały przeniesione do Korony Brytyjskiej.
Kolejne pół wieku brytyjskich rządów w Indiach, zwanych „Raj”, przebiegało pokojowo. W 1885 roku został założony Indyjski Kongres Narodowy, który wzywał do większych praw politycznych dla Indian. Ale Indie były „klejnotem w koronie” Imperium Brytyjskie, a Brytyjczycy długo sprzeciwiali się czynieniu znaczących ustępstw na rzecz indyjskich nacjonalistów.
Bunt Indian 1857-1858
W latach pięćdziesiątych XIX wieku Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska stworzyła dla swoich sipajów – rdzennych żołnierzy indyjskich – trudne warunki, które wywołały wielką niechęć do służby. Na początku 1857 roku Brytyjczycy wprowadzili do służby w Indiach nowy karabin Enfield, w którym kapsel każdego naboju przed załadunkiem do broni miał być odgryziony (naboje były okręcone papierem nasyconym tłuszczem). Krążyły pogłoski, że końcówka była posmarowana tłuszczem zwierzęcym (wieprzowym lub krowim), co obraża religijną wrażliwość zarówno wojsk muzułmańskich, jak i hinduskich.
W maju 1857 roku w Meerut wybuchł bunt, który wkrótce rozprzestrzenił się na jednostki w północnych Indiach. Zaangażowanie wiekowego cesarza Mogołów Bahadura Szacha II obiecywało odrodzenie rodzimej potęgi Indii, ale Brytyjczycy do września 1857 roku odbili utracone Delhi, chociaż ostatnich rebeliantów stłumiono dopiero w lipcu następnego roku.
Wojny birmańskie 1824-1885
Wczesne stosunki między Brytyjczykami w Indiach a sąsiednim królestwem Birmy skupiały się na próbach otwarcia powiązań handlowych przez Kompanię Wschodnioindyjską. Jednak kiedy pod koniec XVIII wieku ustanowiono wspólną granicę między Bengalem a birmańskim stanem Arakan, napięcia doprowadziły do trzech wojen między tymi dwoma krajami.
Brytyjskie inwazje
Podczas pierwszej wojny (1824-1826) Kompania Wschodnioindyjska zdobyła terytorium w Manipur, Arakanie i Tennasserim. Druga wojna angielsko-birmańska (1852), sprowokowana drobnymi naruszeniami traktatu rozstrzygającego pierwszy konflikt przez Birmę, zakończyła się utratą przez Birmę Pegu, północnej części kraju, którą Brytyjczycy założyli jako kolonię Dolnej Birmy.
Przez następne 25 lat birmańskiemu królu Mindon Mingu (panujący w latach 1853-1878) udało się powstrzymać dalsze brytyjskie postępy, ale jego następca Thibaw (panował w latach 1878-1885) był mniej zdolny, a w listopadzie 1885 wybuchł spór o zapłatę za koncesje na drewno. Natarcie Brytyjczyków było szybkie i pod koniec miesiąca zdobyli stolicę Thibawa w Mandalay i zdetronizowali go.