8 grudnia 1991 roku rozpoczęły się w Brześciu nad Bugiem rozmowy między przywódcami Rosji, Ukrainy i Białorusi dotyczące stworzenia Wspólnoty Niepodległych Państw.
Wspólnota powstała formalnie 21 grudnia, ale grunt pod nią przygotował tak zwany układ białowieski z 8 grudnia właśnie. Wtedy jednak Wspólnota Niepodległych Państw obejmowała jedynie Rosję, Ukrainę i Białoruś. Organizacja została rozszerzona na mocy protokołu z Ałma Aty podpisanego 21 grudnia 1991. Wtedy też przystąpiło do niej osiem innych republik, powstałych po rozwiązaniu Związku Radzieckiego: Kazachstan, Kirgistan, Turkmenistan, Uzbekistan, Tadżykistan, Armenia i Azerbejdżan. Oficjalny statut WNP powstał 22 stycznia 1993, a wszedł w życie dwa lata później. Celem WNP wyznaczonym już w 1991 roku jest prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej, wspólnego systemu komunikacyjnego, ochrona środowiska i prowadzenie wspólnej polityki migracyjnej. W maju 1992 roku podpisano tak zwany Traktat Taszkiencki, który uregulował kwestie wyłączone ze wspólnie prowadzonej polityki. Były nimi głównie kwestie obronności, co miało zapobiec stacjonowaniu obcych wojsk na terytorium krajów wspólnoty. W WNP istnieją trzy rodzaje członkowstwa :
1.) Członkowie założyciele – Rosja, Ukraina, Białoruś
2.) Członkowie zwyczajni – Armenia, Mołdowa, Uzbekistan itd.
3.) Członkowie stowarzyszeni – każdy kraj byłego ZSRR, nie należący do wspólnoty, a zgłaszający takie aspiracje
Co prawda przewidywany jest też status obserwatora, czyli kraju spoza regionu, który niejako monitorowałby działania Wspólnoty, ale póki co ciężko stwierdzić czy jakikolwiek kraj posiada status takiego członka. Dzisiejsza inicjatywa i działalność WNP nie napawa jednak optymizmem, gdyż polega głównie na negatywnym nastawieniu do innych, głównie Unii Europejskiej. Niepokojąca jest też integracja wojskowa, która w razie zagrożenia tworzy z wojsk krajów członkowskich jedną wspólną armię. Jak nie trudno się domyśleć prym we wspólnocie wiedzie Rosja, która wykorzystuje swoją mocną pozycję w regionie do czerpania jak największych korzyści.