12 grudnia 1906 roku powstało jedno z najstarszych i największych muzeów we wschodniej Polsce, Muzeum Lubelskie.
Muzeum powstało w Lublinie, w którym już od przełomu XIX i XX wieku prężnie rozwijał się ruch muzealny. Był on skupiony głównie wokół osoby Hieronima Łopacińskiego, który jako jeden z pierwszych dostrzegł mnogość zabytków w Lublinie oraz to jak ważne jest by je chronić. To właśnie dzięki jego działalności w Lublinie zostały zorganizowane w 1901 roku dwie wystawy muzealne poświęcone głównie sztuce i starożytności. Znajdował się tam również dział poświęcony rolnictwu i przemysłowi tamtych czasów, stąd po zakończeniu wystawy część zbiorów przejęło Lubelskie Towarzystwo Rolnicze, a proceder ten uważany jest dziś za swojego rodzaju zaczątek przyszłego muzeum. Już 5 lat temu w gmachu podominikańskim zdecydowano się otworzyć muzeum, do którego w szybkim tempie napływały nowe zbiory. Początkowo były to eksponaty zebrane przez Towarzystwo Higieniczne.
W 1914 roku powstało Towarzystwo Muzeum Lubelskie, które miało sprawować opiekę nad muzeum. Na jego czele stanął Szymon Piotrowski, dyrektor lubelskiego oddziału Banku Handlowego. To między innymi dzięki jemu zakupiono dla muzeum kompleks budynków przy dawnej ulicy Namiestnikowskiej 4, które na dobre kilkadziesiąt lat stały się siedzibą muzeum. Wtedy też liczba eksponatów znacząco powiększyła się poprzez liczne zakupy bądź datki. 18 lutego 1923 roku uroczyście otwarto muzeum, które dostało swój własny, osobny gmach, a jeszcze przed drugą wojną światową zbiory muzeum liczyły niemal 14 tysięcy eksponatów nie tylko regionalnych. W okresie wojennym większość budynków uległa zniszczeniu, podobnie jak eksponaty. Ta część, która zachowała się została niemal w całości rozkradziona przez Hitlerowców. Lublin został wyzwolony spod niemieckiej okupacji w sierpniu 1944 roku, wtedy też wznowiono prace muzeum. Ilość jego eksponatów została jednak bardzo uszczuplona sięgając ledwo trzech tysięcy.
W 1950 roku upaństwowiono muzeum, wtedy też zostało ono przemianowane na okręgowe, a siedem lat później jego zbiory przeniesiono do Zamku Lubelskiego. Dopiero w 1987 roku muzeum powróciło do swojej dawnej nazwy – Muzeum Lubelskie i po dziś dzień jest muzeum wielodziałowym. Dzisiejsze zbiory muzeum to ok. 157 tysięcy eksponatów podzielonych na tematyczne wystawy.