Starcie socjalizmu, faszyzmu i nacjonalizmu, podzielenie Hiszpanii na wpływy Niemiec i Włoch kontra ZSRR. Ostateczne zwycięstwo Franco i jego rządy.
Wojna domowa w Hiszpanii była wojną między dwiema ideologiami: faszyzmem i socjalizmem. Kiedy zwyciężył faszyzm rozpoczęło się 36 lat rządów dyktatorskich. Przed I wojną światową Hiszpania wysłała wojsko dla wzmocnienia swej pozycji w Maroku. W 1921 roku zostali pokonani przez Berberów pod wodzą Abd al.-Krima i dopiero w 1927 roku zdołali stłumić powstanie. Z powodu porażki w Maroku wprowadzono w Hiszpanii 1923 roku faszystowską dyktaturę wojskową generała Primo de Rivery.
Rządził Hiszpanią aż do przewrotu w 1930 roku. W 1931 król Alfons XIII zgodził się na wybory i wygrali republikanie, którzy znieśli monarchię. Rząd przetrwał rewolty w Asturii i Katalonii, a w lutym 1936 roku władzę objął Front Ludowy. Premierem został Manuel Azana, a do rządu weszli socjaliści i komuniści. Nowy rząd dążył do zmniejszenia wpływu kościoła rzymskokatolickiego na życie kraju. Kościół popierała armia i faszyści.
17 lipca 1936 roku rozpoczęła się rebelia generałów armii hiszpańskiej w Maroku Hiszpańskim. Dowodzone przez Francisco Franco i popierane przez Falangę wojsko wylądowało w Hiszpanii i rozpoczęła się wojna domowa. Nacjonalistów popierały faszystowskie Niemcy i Włochy.
Do końca 1936 roku opanowali większość południa i zachodu Hiszpanii. Republikanie mieli zaś wsparcie ZSRR i utrzymali się w zurbanizowanych rejonach na północy i wschodzie Hiszpanii, jak: Barcelona, Bilbao, Madryt i Walencja. Bilbao nacjonaliści zdobyli w 1937 roku. Niemcy zbombardowali 27 kwietnia 1937 roku baskijską Guarnicę, zabijając kilkuset cywilów, co było pierwszym przypadkiem bezwzględnego bombardowania cywilów, a co za tym idzie było to punktem zwrotnym w nowoczesnej sztuce wojennej.
Wojna domowa była polem bitewnym ideologii faszystowskiej i socjalistycznej. Bojownicy z różnych państw walczyli po obu stronach. Bronili swojej ideologii. Zanim wojska rządowe poddały Barcelonę i Madryt w marcu 1939 roku w wojnie tej zginęło 750 tysięcy ludzi, a generał Franco przybrał tytuł candillo (wodza) Hiszpanii. Zakazał on działalności wszystkich partii poza Falangą, przywrócił pozycję kościoła i wycofał Hiszpanię z Ligii Narodów. Sympatyzował z Hitlerem, jednak zachował neutralność w czasie II wojny światowej. Rządził Hiszpanią do śmierci w 1975 roku, kiedy przywrócono monarchię i demokrację, a rządy objął Huan Carlos.