Urodzony w 354 roku n.e., (jego ojciec był poganinem, a matka chrześcijanką), w Tagaście w Afryce Północnej, Augustyn otrzymał klasyczne wykształcenie z retoryki, zamierzał do kariery prawniczej. Podczas studiów w Kartaginie w wieku 19 lat przeczytał „Hortensius” Cycerona i natychmiast nawrócił się do poszukiwania mądrości i prawdy.
W tym wczesnym okresie w Kartaginie zaangażował się również w idee manicheizmu, które nauczały, że dobro i zło to przede wszystkim rzeczywistości ontologiczne, odpowiedzialne za nierówny, wypełniony napięciem kosmos, w którym żyjemy. Jednak niezdolność ich przywódców do rozwiązania problemów ostatecznie doprowadziła Augustyna do oddalenia się od grupy. Opuszczając niesfornych studentów Kartaginy w 383 roku, Augustyn podjął próbę nauczania w Rzymie tylko po to, by porzucić stolicę na rzecz stanowiska dworskiego w Mediolanie w następnym roku.
Ten krok doprowadził go do kontaktu z biskupem Mediolanu, Ambrożym, którego przepowiadanie – wraz z pismami filozofów neoplatonizmu – przyczyniło się do przekonania Augustyna o prawdzie chrześcijaństwa. Nie mógł jednak zobowiązać się do moralnych obowiązków związanych z chrztem z powodu swojej niezdolności do życia w wstrzemięźliwości. Jego walka o czystość jest poruszającą opowiedziana w jego autobiograficznym dziele „Wyznania”: „słysząc o heroicznej cnocie niektórych współczesnych, którzy porzucili wszystko, by zostać mnichami, Augustyn poczuł to samo wysokie wezwanie do całkowitego poddania się Bogu, ale został powstrzymany przez przywiązanie do ciała. Jednak w chwili potężnej łaski, która przyszła po przeczytaniu Listu do Rzymian 13: 12-14, był w stanie odrzucić swoje grzeszne życie i wybrać, jako sługa Boży, wieczne życie w czystości”.
Ta decyzja skłoniła go najpierw do przyjęcia chrztu z rąk Ambrożego (Wielkanoc 387 roku n.e.), a następnie do powrotu do Afryki Północnej i założenia klasztoru w rodzinnym mieście Tagaście. W 391 przyjął święcenia kapłańskie dla miasta Hippony, a następnie w 395 został wyświęcony na biskupa. W ciągu 35 lat biskupstwa Augustyn napisał wiele kazań, listów i traktatów, które ukazują jego głębokie zrozumienie doktryn wiary katolickiej, jego jasne sformułowanie trudnych problemów, jego dobroczynną obronę prawdy przed przeciwnikami i heretykami oraz jego święte życie.
Teologia Augustyna została w dużej mierze ukształtowana przez trzy herezje, z którymi walczył w czasie swego episkopatu: Manicheizm, donatyzm i pelagianizm. Jako były manichej, zamierzał rzucić wyzwanie ich dualistycznej koncepcji boga: twierdził, że jest tylko jeden Bóg, który jest dobry i który stworzył dobry świat. Zło nie jest bytem przeciwstawionym Bogu, ale pozbawieniem dobra i dlatego nie istnieje samo w sobie. Zło fizyczne jest fizyczną niedoskonałością, której przyczyny tkwią w świecie materialnym. Zło moralne jest wynikiem niewłaściwego korzystania z wolnej woli. Walcząc z donatyzmem, Augustyn miał do czynienia z zakorzenionym podziałem kościoła, który utrzymywał, że duchowni muszą być święci, aby ważnie wykonywać sakramenty, przez które świętość była przekazywana ludziom.
Odpierając donatystów, Augustyn położył podwaliny pod teologię sakramentów na stulecia. Podkreślił, że kościół na ziemi składa się ze świętych i grzeszników, którzy walczą pośród pokus i prób, aby wieść doskonalsze życie. Świętość kościoła nie pochodzi od świętości jego członków, ale od Chrystusa, który jest głową kościoła. Chrystus udziela Kościołowi swojej świętości przez sakramenty, które są sprawowane przez biskupów i kapłanów jako sług Chrystusa.
Ostatnia bitwa Augustyna była w obronie łaski. Pelagiusz, brytyjski mnich, uważał, że zdecydowana większość ludzi jest duchowo leniwa. Potrzebują większej siły woli, aby przezwyciężyć swoje wady i złe nawyki oraz wykonywać dobre uczynki. Pelagiusz zaprzeczył, że ludzie dziedziczą grzech pierworodny swego przodka Adama, prawną winę tkwiącą w grzechu lub jego wpływ na duszę, a mianowicie osłabienie woli ze skłonnością do grzechu. Uważał, że natura ludzka, zasadniczo dobra, jest zdolna sama do czynienia dobrych i świętych czynów. W jego myśli łaska jest udzielana przez Boga jedynie jako pomoc w oświecaniu umysłu w rozeznawaniu dobra i zła.
Dla Augustyna, którego nawrócenie nastąpiło dzięki ogromnej łasce Bożej, przypisanie dobroci woli ludzkiej było równoznaczne z bluźnierstwem. Bóg i tylko Bóg był święty. Jeśli ludzkość mogła w ogóle dokonać jakiegokolwiek dobra, to dlatego, że łaska Boża – zdobyta dzięki zasługom Jezusa – została dobrowolnie udzielona, aby pomóc woli w wyborze dobra. Łaska wzmacnia wolę, przyciągając ją przez wrodzoną miłość do tego, co naprawdę dobre. W ten sposób Chrystusowe odkupienie nie tylko odpuszcza grzechy z przeszłości, ale nieustannie wzbogaca życie wierzącego we wszystkich jego moralnych wyborach. W środku tego długiego sporu (ok. 415-430) Augustyn rozwinął także teologię upadku Adama, grzechu pierworodnego i przeznaczenia.
Augustyn jest prawdopodobnie najbardziej znany ze swoich „Wyznań”, autobiografii do czasu jego powrotu do Afryki Północnej oraz „Miasta Bożego”, podjętego jako odpowiedź zarówno dla pogan, jak i chrześcijan po splądrowaniu Rzymu w 410 r. ponieważ błędnie przypisywali to boskiej zemście.