Cesarz rzymski Neron (panujący w latach 54-68 n.e.) został monarchą, gdy nie miał jeszcze 17 lat. Matce Nerona, Agryppinie, drugiej żonie cesarza Klaudiusza (41-54), udało się zabezpieczyć tron dla swojego potomstwa, omijając prawowitego następcę tronu, syna Klaudiusza z pierwszego małżeństwa, Brytanika. Przy młodości i niedoświadczeniu Nerona Agrypina w pierwszych latach swego panowania była prawdziwym władcą państwa rzymskiego. Wraz z synem brała udział we wszystkich oficjalnych uroczystościach, przyjmowała ambasadorów i wydawała instrukcje senatowi.
We wczesnych latach Nerona wielkie wpływy na niego wywarły dwie utalentowane postacie: prefekt pretorianów (dowódca straży osobistej cesarza) Burrus i były wychowawca cesarza, filozof-pisarz Seneka. Dzięki nim wydano wiele pożytecznych dekretów. Sytuacja jednak szybko zaczęła się zmieniać na gorsze, gdyż młody Neron miał wyjątkowo zepsuty i patologicznie próżny charakter. Celem jego próżności nie były pożyteczne osiągnięcia państwowe, ale chęć zdobycia sławy jako wielkiego aktora, muzyka i artysty, choć Neron nie miał prawdziwego talentu w żadnej z tych dziedzin, pozostając przeciętnym amatorem.
Senece i Burrusowi nie udało się powstrzymać rozwoju złośliwych stron natury Nerona. Ambitny i zdeprawowany Neron wkrótce namiętnie zapragnął pozbyć się opieki nie mniej ambitnej i zdeprawowanej matki. Agrypina miała romans z wpływowym wyzwoleńcem, Pallasem. Neron przejął kontrolę nad finansami Pallasa i wysłał go do więzienia, gdzie ten wkrótce zmarł. Agrypina w przypływie złości zaczęła grozić pozbawieniem Nerona władzy i osadzeniem na tronie prawowitego następcy tronu, Brytanika. Neron z pomocą słynnej galijskiej czarodziejki otruł Brytanika (55 r.) i zaczął snuć plany zabicia własnej matki. W tym zamiarze cesarza wspierała jego nowa kochanka, słynna intrygantka Poppea Sabina.
Neron najpierw zaprosił Agrypinę do pomorskiego miasta w Bailly i gdzie wysłał na statek, który miał być zatopiony jak wypłynie na morzę. Ale Agrypina przeżyła katastrofę. Następnie Neron wysłał oddział strażników do willi swojej matki, którzy ją zabili (59 r.). Senatowi i ludowi ogłoszono, że Agrypina zorganizowała spisek przeciwko cesarza.
Pozbywszy się matki, Neron uwolnił swoi złe skłonności. Z wielkim rozmachem zaczął organizować igrzyska i festyny w Rzymie, gdzie osobiście występował jako woźnica w zawodach rydwanów, jako aktor i śpiewak. Cesarz zmusił szlachtę senacką do pójścia za jego przykładem, która musiała tańczyć obsceniczne tańce przed zwykłymi ludźmi i śpiewać pieśni. Na ucztach urządzanych przez cesarza panowała rozpusta niespotykana nawet w Rzymie. Dla ludzi z klas wyższych nieuczestniczenie w nich było niebezpieczne. Nie mając ani śpiewnego głosu, ani daru poetyckiego, Neron nieustannie domagał się najwyższych nagród w konkursach scenicznych, a specjalnie opłacony tłum młodych ludzi oklaskiwał cesarza.
Wydatki na widowiska tak spustoszyli skarbiec, że Neron musiał go uzupełniać egzekucjami bogaczy i konfiskatą ich majątku. To było tłumaczone oskarżeniami politycznymi i procesami. Burrus zmarł w 62 roku, prawdopodobnie otruty. Po rozwodzie z pierwszą żoną, Oktawią, Neron zawarł związek małżeński z Poppeą, któremu Burrus wcześniej uparcie się sprzeciwiał. Nikczemny złoczyńca Tigellinus, nieodłączny towarzysz cesarskich orgii i niekwestionowany wykonawca jego krwawych rozkazów, został mianowany następcą Burusa prefektem pretorium. Liczba egzekucji osób wpływowych i szlachetnych stale rosła. Na prośbę Poppei zginęła na wygnaniu pierwsza żona Nerona, Oktawia (62 r.).
Biorąc pod uwagę stan psychiczny Nerona, jego poddani zaczęli go nawet obwiniać za straszliwy pożar, który wybuchł w Rzymie, szalał przez około dziesięć dni i zniszczył 10 z 14 dużych dzielnic miejskich (64 r). Wśród ludu krążyła pogłoska, że sam Neron kazał podpalić stolicę, aby zainspirować się do napisania wiersza o zniszczeniu Troi przez Greków. Według innej wersji cesarz pragnął zburzyć swój stary pałac, aby w jego miejsce wznieść nowy. Budowę tego nowego „złotego” pałacu naprawdę rozpoczęto z wielkim pospiechem. Przybrał rozmiar i wygląd prawie całego miasta z bogatych budynków wśród łąk, sztucznych jezior i kolumnad, z 36-metrowym posągiem boga słońca z brązu pośrodku. Odbudowano także cały Rzym w znacznie bardziej okazałej formie.
Aby odwrócić od siebie podejrzenia o podpalenie, Neron obwinił mieszkających w Rzymie chrześcijan, których ludność włoska uważała za sektę mizantropów. Wyznawcy chrześcijaństwa zostali poddani najsurowszym prześladowaniom – pierwszym w historii ich religii. Chrześcijan zaszywano w skóry zwierzęce i rozdzierano na strzępy przez psy lub krzyżowano na krzyżu, smarowano smołą i podpalano. Istnieją dowody na to, że inicjatorami prześladowań chrześcijan byli ortodoksyjni Żydzi, którym patronowała przekupiona przez nich Poppea Sabina. Mówi się, że rzymski pożar wybuchł w żydowskiej dzielnicy miasta, a Żydzi robili wszystko, aby zrzucić winę za to na ludzi, których uważano za odstępców od prawa Mojżesza. W literaturze chrześcijańskiej Neron od dawna uważany jest za antychrysta.
Ogień wzmocnił niezadowolenie z Nerona. W 65 roku powstał przeciwko niemu spisek, na czele którego stał bogaty i popularny szlachcic Kalpurniusz Pizon. Przyłączyła się do niego nawet część dowódców pretorianów i opozycyjnych republikanów (choć spiskowcy nie myśleli o obaleniu monarchii, a jedynie o zastąpieniu Nerona na tronie przez Pizona). Ale spiskowcy działali niezdecydowanie i niezdarnie. Byli demaskowani i poddawani okrutnym egzekucjom. Neron oskarżył swojego byłego nauczyciela Senekę o udział w spisku. Seneka i jego siostrzeniec Lukan (autor utalentowanego republikańskiego poematu Farsalia) musieli popełnić samobójstwo. Cesarzowa Poppea Sabina wkrótce zmarła – według plotek, od rąk Nerona.
Podejrzewając teraz wszędzie spiski, Neron dokonał egzekucji na szanowanym senatorze Thrasea Paetusie, wybitnym wyznawcy filozofii stoickiej (66 r.). Na wschodniej granicy Rzym w tych latach przegrał rywalizację z Partami o dominację nad Armenią. Honor Rzymu uratował znakomity wódz Domicjusz Korbulon: nalegał, aby król, zasadzony w Armenii przez Partów, przynajmniej dla pozoru, złożył przysięgę Neronowi w Rzymie. Jednak bojąc się Korbulona, cieszącego się dużym szacunkiem w wojsku, Neron kazał mu popełnić samobójstwo (67 r.).
W 67 r. Neron podróżował po Grecji. We wszystkich jej miastach występował jako śpiewak i aktor, radośnie przyjmując wyrazy udawanego zachwytu pochlebnej ludności. Na tę wyprawę i na prezenty dla Greków wydano ogromne sumy. Wracając do Rzymu, Neron wszedł do niego jako zwycięzca olimpijski. Tymczasem szefowie oddziałów prowincjonalnych uknuli przeciwko niemu nowy – i tym razem udany – spisek. Jego głównym inicjatorem był propretor Galii Juliusz Windeks, orędownik celtyckiego patriotyzmu, który marzył o nadaniu cesarstwu władcy z wyboru Galów. Do przygotowanego spisku dołączyli się namiestnicy Hiszpanii i legiony armii reńskiej. Spiskowcy pokłócili się ze sobą na samym początku: wojska rzymskie, całkiem słusznie podejrzewając rodaków Windeksa o wrogość do Italii, przystąpiły z nimi do walki i wymordowały ich 20 tysięcy. Wtedy jednak wszystkie wojska zachodnich prowincji cesarstwa ruszyły do Rzymu, wysuwając jako kandydata na cesarza władcę Hiszpanii Sulpicjusza Galbę.
Włochy również zbuntowały się przeciwko Neronowi. Senat ogłosił go wrogiem ojczyzny. Uciekając przed aresztowaniem, Neron uciekł do willi jednego ze swoich wyzwoleńców. Dowiedziawszy się o zbliżaniu się pościgu, cesarz kazał żeby sługi go zabili (9 czerwca 68). Neron był ostatnim monarchą z dynastii julijsko-klaudyjskiej.