W czasach walko tron senioralny po śmierci Władysława Krzywoustego w coraz większym stopniu do głosu dochodziła reprezentacja ludności wolnej – wiec, stając się z biegiem lat organem kontrolowanym przez możnych. Ci ostatni tworzyli radę książęcą – mniej lub bardziej sformalizowany krąg ludzi wpływowych, wyróżniających się urzędem lub majątkiem, coraz wyraźniej…
Jeszcze Władysław II, pierwszy senior, w ciągu ośmiu lat panowania usiłował – częściowo z powodzeniem – egzekwować prawa władcy całego kraju. Opozycję przeciwko niemu tworzyły te wszystkie siły, które dążyły do zapewnienia sobie wpływu na bieg wydarzeń, a które w dawnym systemie rządów nie mały zbyt wiele do powiedzenia. Walka…
Polityka prowadzona pod koniec XI w przez Władysława Hermana i jego palatyna Sieciecha nie rozładowała konfliktów wewnętrznych. Przeciwnicy Sieciecha skupili się wokół starszego syna Władysława Hermana – Zbigniewa, od czasu małżeństwa ojca z Judytą czeską odsuniętego od dworu i oddanego do klasztoru w Saksonii. W 1093 roku rozpoczęły się walki,…
Po śmierci Kazimierza (w 1058 roku) władzę zwierzchnią objął jego najstarszy syn Bolesław (Śmiały, Szczodry), który kontynuując dzieło ojca w zakresie przebudowy państwa i reorganizacji Kościoła (benedyktyni w Mogilnie, założenie biskupstwa w Płocku), stał się znacznie aktywniejszym politykiem na forum międzynarodowym. Nieudana wyprawa militarna przeciw Czechom przyniosła w konsekwencji oderwanie…
Współcześni i potomni słusznie przyznali Kazimierzowi przydomek Odnowiciela. Sądzić można, że reformy wewnętrzne wiązały się z odbudową instytucji kościelnych, a także ze zmianami organizacji państwa. Trudno stwierdzić, w jakim stopniu reformy Kazimierzowe, kształtujące nowy system gospodarczy i militarny kraju, były wprowadzone podczas jego panowania, a w jakim w ciągu następnych…
Wojny polsko-niemieckie ujawniły trudne problemy państwa. Bolesław starał się je rozładować, organizując nowe wyprawy. W 1018 roku wmieszał się w spory między dwoma synami Włodzimierza Wielkiego – Świętopełkiem, zięciem Bolesława, i Jarosławem Mądrym, zapewne także w związku z przymierzem, jakie ten ostatni zawarł z królem niemieckim. Bitwa, połączona ze sforsowaniem…
Po śmierci Mieszka w 992 roku doszło do walk wewnętrznych. Najstarszy jego syn, Bolesław zwany Chrobrym, wypędził z kraju macochę Odę z synami i oślepił przywódców opozycji, Przybywoja i Odolana. Jego ekspansja pierwotnie prowadzona była w dwóch kierunkach: na południe, przy czym na pewno stał się on władcą Krakowa przed…
Krokiem o wielkiej doniosłości było przyjęcie przez Mieszka w 966 roku chrześcijaństwa. Cytowany już Widukind dwa lub trzy lata wcześniej odnotował dwie porażki księcia polańskiego w walkach z Pomorzanami, dowodzonymi przez awanturnika i banitę z cesarstwa – Wichmana. Trudno powiedzieć coś bliższego na ten temat; być może porażki wiązały się…
W tych warunkach budowa państwa polskiego nie była łatwa. Od południa sąsiadowało ono z potężnymi Czechami, od wschodu z silną Rusią Kijowską. Zgodnie z celami, jakie przyświecały jego twórcom, prowadziło ekspansję mającą przynieść korzyści materialne. Ona stanowiła rację bytu aparatu państwowego – drużyny, przynosiła korzyści materialne księciu, możnym, a także…
Na początku drugiej połowy X wieku zatem sytuacja w Europie wyglądała następująco. Na Zachodzie, po rozbiciu Rzeszy Wielkomorawskiej (ostatecznie w 906 roku) przez Bawarów i głównie Węgrów, po klęsce tych ostatnich na Polu Lechowym w 955 roku, król niemiecki Otton I z dynastii saskiej odnowił Cesarstwo Rzymskie. Przodującą siłą stało…
