W polityce zagranicznej Kazimierza przez następne ćwierć wieku dominowały dwa problemy: interesy dynastyczne w stosunku do Czech i Węgier oraz sprawy krzyżackie. Król polski zdecydował się w latach sześćdziesiątych na zdobywanie tronów metodami dyplomatycznymi, idąc na kompromis z narodowym królem czeskim Jerzym. Kiedy w 1466 roku król husyta Jerzy z…
W ostatnich latach wojny trzynastoletniej wzmocnił się osobisty autorytet króla i wzrosła rola magnaterii. Kazimierz uporał się z nową opozycją małopolską, między innymi wykorzystując zręcznie spór o obsadę biskupstwa krakowskiego, jaki wybuchł w 1460 roku. Kapituła wybrała na biskupa podkanclerzego Jana Lutka z Brzezia, król życzył sobie Jana Gruszczyńskiego, papież…
Po pokoju brzeskim stosunki polsko-pruskie określane były przez powiązania gospodarcze. Wielkie miasta – Gdańsk, Toruń, Elbląg – stanowiły dogodne warunki zbytu produktów przywożonych z Królestwa, między innymi uczestnicząc w wymianie z zachodem Europy. Szlachta pruska zazdrośnie patrzyła na przywileje Królestwa Polskiego, tym atrakcyjniejsze, im bardziej pogłębiały się antagonizmy między stanami…
Pierwsze siedmiolecie rządów Kazimierza charakteryzowało się tendencją do konsolidacji władzy królewskiej w Polsce. Jagiellończyk zręcznie wykorzystywał konflikty panujące w łonie oligarchii, uwzględniając interesy rodów wielkopolskich, a także regalistów skupionych wokół królowej matki – Zofii. W pierwszej grupie byli między innymi Szarlejscy, Kościeleccy, w drugiej – kanclerz Jan Koniecpolski, podskarbi Hińcza…
W 1440 roku doszło do wydarzeń określających kierunki dalszej polityki polskiej. Na Litwie opozycja bojarska zamordowała Zygmunta Kiejstutowicza. Wysłany do Wilna jako namiestnik króla Kazimierz Jagiellończyk został przez bojarów obwołany wielkim księciem Litwy. Nieuznanie tego wyboru przez dwór polski spowodowało nie tylko zaognienie stosunków polsko-litewskich, ale praktyczne zerwanie unii łączącej…
Śmierć Jagiełły (1 czerwca 1434 roku) zastała – mimo istotnych różnic politycznych – państwo polskie skonsolidowane. Zjazd walny w Krakowie natychmiast wybrał młodego Władysława na króla Polski, ustanawiając formy władzy regencyjnej podczas jego małoletności. Po śmierci Witolda pierwszoplanową postacią stał się biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki, zwolennik uzależnienia Litwy od Korony,…
Pierwsza tercja XV wieku przynosiła nowe zjawiska, ważne dla gospodarki i polityki całej Europy. Poczynania krajów rozwiniętych, zmierzające do wyjścia z kryzysu gospodarczego, wiązały się ze zmianami zachodzącymi w produkcji i handlu. W Niderlandach, Francji, w zachodnich krajach niemieckich powstawały rozproszone manufaktury, finansowane przez kapitał kupiecki, produkujące duże ilości tanich…
Sukces grunwaldzki i próby Krzyżaków, zmierzające do odzyskania utraconego znaczenia, doprowadziły do nowej unii, zawartej w Horodle w 1413 roku. Niezależnie od sporów i niejasnych sformułowań był to istotny krok w dziele cementowania związku obu państw. Litwa traktowana była w aktach jako państwo samodzielne, które również po śmierci Witolda miało…
Wojna rozpoczęła się w 1409 roku najazdem krzyżackim na ziemię dobrzyńską. Dalsza inicjatywa strategiczna na pograniczu Kujaw, poprzedzona starannym wywiadem wojskowym, także należała do zakonu. Walna batalia miała rozegrać się jednak dopiero w 1410 roku. Jagiełło z wielką starannością zgromadził armię polską, do której pod Czerwińskiem dołączyły wojska Wielkiego Księstwa…
Objęcie rządów przez Jagiełłę wiązało się ze znamiennym wydarzeniem. Podczas podróży do Krakowa został on w Lublinie okrzyknięty królem Polski przez pospiesznie przybyłą z całego kraju szlachtę. Przedstawiciel nowej dynastii uzyskiwał aprobatę „narodu politycznego”, stawał się władcą nie z racji praw dziedzicznych, lecz z woli suwerennego rycerstwa. W lutym i…
