IRA to Irlandzka Armia Republikańska ( Irish Republican Army), która początkowo walczyła o niepodległość Irlandii, a od 1921 roku o przyłączenie Irlandii Północnej do Republiki Irlandzkiej.
W 1916 roku na terenach Irlandii wybuchło tak zwane powstanie wielkanocne, podczas którego walczono o suwerenność i niepodległość kraju. Powstanie zakończyło się jednak kompletną porażką, ale walczący w nim Irlandczycy nie dawali za wygraną. Główną siłę zbrojną w powstaniu stanowili tak zwani Irlandzcy Ochotnicy, na czele których stanął pod koniec 1916 roku Michael Collins. Jego taktyka była prosta – stworzyć dobrze zorganizowane oddziały, które mogłyby efektywnie przeciwstawiać się liczebniejszym Brytyjczykom dzięki zastosowaniu walki partyzanckiej.
W 1919 roku IRA zdołała uformować 15 tysięcy ludzi, którzy rozpoczęli walkę z 50 tysiącami brytyjskich żołnierzy. Wojna nazwana dziś Irlandzką Wojną o Niepodległość trwała 2 lata, podczas których IRA dokonywała różnego rodzaju sabotaży, zasadzek i działań partyzanckich. W zamian, Brytyjczycy odpowiedzieli terrorem. Wojnę zakończył tak zwany Traktat („Treaty”) o którym większość Irlandzkich hrabstw stała się brytyjskim dominium. Jak nie trudno się domyśleć nie wszyscy żołnierze IRA zaakceptowali traktat. Spowodowało to rozłam a członkowie IRA podzielili się na armię Wolnego Państwa Irlandzkiego ( popierającą traktat) i IRA antytraktatową. Ci drudzy , stanowiąc radykalny odłam nie uzyskali znaczącego poparcia społeczeństwa toteż wywołali w 1922 roku wojnę domową.
Pomimo odniesionej klęski IRA wciąż walczyła o niepodległość. Doszło nawet do zamachu na króla Jerzego VI i serii zamachów bombowych w Londynie. Gdy w 1939 roku wybuchła II Wojna Światowa IRA podjęła współpracę z Niemcami, jednak nie wyniosła z niej większych korzyści. W 1966 roku biorąc niejako przykład z IRY powstała organizacja NICRA walcząca o równouprawnienie katolików w Irlandii Północnej. Spotkało się to z negatywną reakcją protestantów, którzy zaczęli najpierw atakować wiece katolickie, a potem katolickie dzielnice. W 1969 roku miał miejsce kongres IRA, na którym doszło do kolejnych rozłamów. Niektórzy uważali, że organizacja nie zrobiła nic by uchronić prześladowanych katolików. Ci stworzyli radykalną Provisional IRA , reszta natomiast pozostała przy dawnych wartościach republikańskich i przygotowywała się do walki. Nazwano ich IRA official.
W 1971 roku z rąk IRA zginął pierwszy brytyjski żołnierz. Już rok później Brytyjczycy zaatakowali uczestników pokojowej demonstracji w Londonderry zabijając 13 z nich i raniąc 14. Incydent ten przeszedł do historii jako krwawa niedziela i do dziś uznawany jest za odwet za śmierć żołnierza rok wcześniej. Wydarzenie to doprowadziło do wybuchu otwartej wojny, w której IRA walczyła nie tylko z brytyjską policją i armią jak i innymi organizacjami partyzanckimi. Walki były tak zacięte, że miasta w Irlandii zostały oddzielone od siebie murami i drutami kolczastymi. Bardzo dużym wsparciem dla IRA byli ich rodacy mieszkający w Stanach Zjednoczonych, dzięki którym non stop przerzucano przez granicę różne rodzaje najnowocześniejszej broni. W latach 90-tych IRA przeprowadzała ogromne ilości zamachów bombowych w centrach angielskich miast. W 1994 roku IRA ogłosiła zawieszenie broni, które jednak zerwała dwa lata później. Kolejne zostało ogłoszone w 1997 roku i przetrwało po dziś dzień.