Kategoria: Historia Polski

Panoszący się pod opiekuńczymi skrzydłami rosyjskich okupantów targowiczanie grabili kraj, prześladowali zwolenników dzieła Sejmu Wielkiego, konfiskowali majątki swych politycznych przeciwników, zamykali patriotyczne gazety, wprowadzili ostrą cenzurę. Na Litwie szczególną zajadłością wsławili się Kossakowscy. Szlachtę zmuszano do wyrzekania się Konstytucji 3 maja. Nastroje wśród herbowych i mieszczan pełne były przygnębienia i…

Niedługo po uchwaleniu Konstytucji 3 maja Branicki, Rzewuski i Szczęsny Potocki wezwali Katarzynę II do obalenia siłą reform Sejmu Wielkiego. Dla władczyni Rosji apel przeciwników Ustawy rządowej był wygodny i dogodny, decydował jednak inny czynnik: korzystna sytuacja międzynarodowa dla dokonania aktu „poskromienia” zbuntowanej Rzeczypospolitej. To, że Polskę należy spacyfikować, uznawała…

Pomyślna dla Polski koniunktura międzynarodowa załamała się na przełomie 1790 i 1791 roku. Postępy rewolucji francuskiej poważnie zaniepokoiły mocarstwa absolutystyczne. Zbliżyły się do siebie skłócone dwory Prus, Rosji i Austrii. Prusy uznały sojusz z Polską za zbędny i wolały powrócić do przymierza z Rosją, licząc na nabytki terytorialne kosztem Rzeczypospolitej….

Zwołanie w październiku 1788 roku sejmu, który obradować miał cztery lata, stało się ważnym wydarzeniem nie tylko krajowym, lecz również międzynarodowym. To właśnie nowo powstały układ sił w Europie napawa! reformatorską szlachtę nadzieją na możliwość umocnienia państwa i odzyskania przez nie suwerenności. W istocie pod koniec lat osiemdziesiątych XVIII wieku…

Rzeczpospolita, kraj żyjący od początku XVIII weku w gęstym mroku zależności, państwo będące bezwolną i bezrządną igraszką w rękach władców ościennych mocarstw, pozostające pod protektoratem Rosji, podnosiła się powoli (po pierwszym rozbiorze coraz szybciej) z upadku gospodarczego i ze społecznego zacofania. Polska Oświecona (ale to nie była cała Polska) z…

Nowe prądy docierały na ziemie Rzeczypospolitej dość nierównomiernie: najwcześniej chyba zapoznali się z nimi mieszkańcy Prus Królewskich. Wśród szlachty nadal dały się odczuwać silne wpływy poprzedniej, sarmackiej formacji umysłowej. Prowincja szlachecka, zwłaszcza na wschodnich kresach państwa, została słabo przeorana pługiem oświeceniowej odnowy. Odbiło się to na jej stosunku do zreformowanych…

Okres od sejmu rozbiorowego do Wielkiego upłynął pod znakiem sukcesów i klęsk ponoszonych przy próbach reform Rzeczypospolitej. Z myślą o nich sejm już w roku 1776 polecił opracowanie projektu kodyfikacji prawa. Dokonał tego Andrzej Zamoyski, współpracując z Joachimem Chreptowiczem i Józefem Wybickim. Ten ostatni ogłosił w 1777 roku utwór publicystyczny…

Już w początkach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego wzrosło zapotrzebowanie zarówno na środki żywności, jak i wyroby przemysłowo-rzemieślnicze. Zwiększył się globalny eksport zboża na Zachód, dochodząc ponownie do stanu z początków XVII wieku, a mianowicie do 100 000 łasztów rocznie. Procesy urbanizacyjne (wzrost ludności miejskiej) wzmogły chłonność rynku wewnętrznego. Rzeczpospolita zaczęła…

Jeszcze się broniły załogi wojskowe barzan w Częstochowie i na Wawelu, gdy wojska trzech mocarstw zaborczych wkroczyły na ziemie Rzeczypospolitej. Jej militarna bezbronność przyzwyczajała Europę do traktowania polskich terytoriów jako rekompensaty, mogącej wynagrodzić sąsiadom straty (lub zawody) terytorialne, poniesione gdzie indziej. Stąd też projekty, aby Berlin wziął Prusy Królewskie, zwracając…

Wbrew oczekiwaniom Repnina jego brutalna ingerencja, a zwłaszcza deportacja senatorów, rozjątrzyła opinię szlachecką. Jeszcze przed zakończeniem obrad sejmowych, bo 29 lutego 1768 roku, doszło w Barze na Podolu, gdzie zgromadziła się garść tamtejszej szlachty, do ogłoszenia uroczystego aktu konfederacji. Na czele ruchu, występującego w obronie wiary katolickiej, suwerenności Rzeczypospolitej i…