28 września 1823 roku na papieża został wybrany Leon XIII. Był jednym z najbardziej kontrowersyjnych papieży w historii kościoła.
Annibale Della Genga, bo tak brzmiało jego prawdziwe nazwisko, urodził się w zamku koło miejscowości Spoleto w rodzinie hrabiowskiej. Od dzieciństwa jego życie było ściśle związane z Bogiem, a on sam w religii upatrywał swoją przyszłość. W 1783 roku przyjął więc święcenia kapłańskie, a po kilku latach pracy w miejscowym kościele stał się osobistym sekretarzem papieża Piusa VI. Służba u Piusa VI zrobiła z niego emisariusza, który miał głosić tak zwaną „dobrą nowinę” i przekonywać ludzi do wiary w Boga. Jedną z takich misji otrzymał przebywając w Lucernie i wywiązał się z niej znakomicie. Kilka lat potem został kanonikiem bazyliki św.Piotra, a w 1793 arcybiskupem tytularnym Tyru. Ponadto w latach 1794-1805 był nuncjuszem apostolskim w Kolonii i Bawarii. Gdy doszły go wieści o uwięzieniu papieża przez Napoleona wycofał się z życia politycznego i osiedlił się w bezpiecznym dla niego opactwie Monticelli gdzie pełnił posługę kapłańską.
W 1816 roku został mianowany przez kolejnego papieża Piusa VII kardynałem miasteczka Senigallia, a po kilku latach znakomitej posługi kardynalskiej wikariuszem generalnym Rzymu i prefektem kilku ważniejszych kongregacji. Po śmierci Piusa VII zwołano konklawe, które po 26 dniach wybrało na nowego papieża Gegne właśnie, a on sam przyjął imię Leon XIII. Już za jego pontyfikatu przeprowadzono reformę sądownictwa kościelnego. Wprowadzono między innymi sądy biskupie do spraw zarówno duchownych jak i świeckich.
W 1827 roku wydał też Kodeks reformistyczny Stolicy Apostolskiej mówiący między innymi o klerykalizacji władzy. W 1825 roku wydał swoją pierwszą encyklikę „Quo gravoria mala”, w której ostro potępił tworzące się ruchy wolnomularskie karbonarskie. Już wtedy uchodził za osobę, która zbytnio angażuje się w życie polityczne i stara się na siłę zmienić z góry ustalony ład i porządek. Z drugiej strony wielu dziękowało mu za reformę szkolnictwa, którą również wprowadził. Odrestaurował między innymi Uniwersytet Gregoriański czy drukarnie watykańską. Uzupełnił też zbiory biblioteki watykańskiej o kilkaset znaczących pozycji. W historii świata zapisał się jednak jako osoba zła, wprowadzająca nakaz spowiedzi pod karą więzienia, doprowadzająca do przymusowych chrztów dzieci żydowskich i odpowiedzialna za zamykanie Żydów w gettach. Zmarł 10 lutego 1829 roku w Rzymie i został pochowany w Bazylice Św. Piotra.