Lukian pochodził z miasta Samosata (dzisiejszy Samsat, Turcja) w rzymskiej prowincji Syrii. Prawdopodobnie pochodzenia semickiego, jako outsider nauczył się języka i kultury greckiej. Odbył bardzo krótką praktykę jako rzeźbiarz u wujka, a następnie rozpoczął poważniejszą edukację, opanowując język grecki i retorykę. Odniósł sukces w wykładach, co stanowiło ważniejszą część jego kariery niż sądy. Dotarł aż do Galii (Francja), a Ateny były przez pewien czas jego domem. Około 40 roku życia porzucił swoje powołanie jako mówca, aby zająć się filozofią, a raczej pisać dialogi powierzchownie o tematyce filozoficznej, ale energicznie naładowane akcentami komediowymi.
Doszło do nas około 80 jego prac, niektóre są fałszywe. Świadczą o wykształceniu retorycznym, jakie miał Lukian, jego szerokiej wiedzy literatury greckiego świata z poprzednich epok i świadomości bycia Grekiem przez akulturację. Dzieła te można podzielić na kilka gatunków. Niektóre z nich to ćwiczenia retoryczne (na przykład Pochwała muchy, w której retor pokazuje, że potrafi chwalić rzeczy niegodne pochwały); inne są krótkimi utworami prezentowanymi w celu wprowadzenia dłuższego wykładu. Dużo jest dialogów, zarówno rzeczywistych, jak i relacjonowanych, w których czasami używa wersetu. Pisał też eseje na różne tematy, swego rodzaju romanse, biografie i jedną lub dwie sztuki.
Drogi Lukianowi był „opis”, sam w sobie podgatunek, a on wykazuje naprawdę niezwykłą zdolność do oddania czytelnikowi obrazu jakiegoś przedmiotu. Jednak najbardziej znany jest z komiksowych dialogów, które uważał za coś nowego. Lukian posługuje się w tych pracach różnymi postaciami, w tym sławnymi postaciami z minionych epok, bogami i boginiami często przedstawianymi w absurdalny sposób i, co najbardziej intrygujące, osobą, czasami nazywaną, a czasami nie, która bez wątpienia jest postacią autora. Między innymi dzięki temu stylu Lukian był w stanie zrobić to, co robił najlepiej – wyśmiewać idiotyzm ludzi oraz wyjątkową głupotę i łatwowierność rodzaju ludzkiego. Atakowani jego piórem są ci, których uważał za fałszywych proroków, religijnych szarlatanów, przesądnych ludzi i zwolenników pewnego fanatycznego zainteresowania subtelnościami klasycznej dykcji attyckiej. Ta ostatnia grupa jest szczególnie interesująca, ponieważ Lukian jako outsider był zainteresowany właściwym użyciem języka, a mimo to był w stanie dostrzec ekscesy związane z takim zainteresowaniem.
Ostatecznie Lukian jest zabawnym sceptykiem, chociaż nie poważnym myślicielem i niezwykle trudnym do umieszczenia w typologii literatów; w pewnym sensie jest sui generis. Siła jego języka, jego zdolność opisu, a zwłaszcza jego zręczność w wyśmiewaniu się z ludzkich dziwactw i słabości, uczyniły go jednym z najbardziej wpływowych autorów późniejszej literatury zachodniej.