Zatargi międzypartyjne w Iranie, wpływy ZSRR i Wielkiej Brytanii, a przyszłe losy kraju. Ostateczna rewolucja – zmiany w systemie rządzenia i życia w Iranie.
Iran, który na początku II wojny światowej sprzyjał III Rzeszy, został obsadzony przez wojska brytyjskie w 1941 roku. Dotychczasowy szach Reza I abdykował na rzecz swego syna Mohammada Rezy Pahlawiego. ZSRR aż do maja 1946 roku odwlekał wycofanie swych wojsk, instalując na kontrolowanych przez siebie terenach uzależniony autonomiczny rząd Azerbejdżanu oraz popierając kurdyjski ruch narodowy i skupiającą komunistów partię Tudeh. Powstała więc groźba rozciągnięcia wpływów ZSRR, zdecydowanie państw zachodnich oraz działania władz irańskich w Radzie Bezpieczeństwa ONZ.
W latach 1946-53 Iran stał się widownią ciągłych niepokojów, zamieszek i zamachów, w których uczestniczyli aktywiści i członkowie partii Tudeh oraz nacjonaliści pod dowództwem Mohammada Mosaddeka oraz ekstremiści islamscy. Chaos osiągnął apogeum kiedy w 1951 roku premierem został Mosadeek. Doprowadził wiosną 1951 roku do nacjonalizacji przemysłu naftowego, pozostającego własnością kontrolowanej przez Anglików Anglo-Iranian Dil Company, czego od dawna domagali się irańscy radykałowie. Anglicy w odpowiedzi sparaliżowali produkcję wielkiej rafinerii w Abadanie i nakłonili inne państwa, by nie kupowali ropy irańskiej. W wyniku tego sytuacja ekonomiczna uległa pogorszeniu i rozpoczęły się rozbieżności między premierem a szachem.
Wydarzenia zmusiły monarchę w sierpniu 1953 roku do opuszczenia kraju. Po kilku dniach jednak przy współudziale CIA Mosaddek został obalony, a władza szach restytuowana. Od tego momentu Iran związał się z Zachodem, zwłaszcza USA. Jako podstawowe filar zachodniego systemu bezpieczeństwa w rejonie Zatoki Perskiej. Wyrazem tego była czołowa rola w CENTO i zdobycie niemal pozycji mocarstwowej w regionie, prowadząc barzo aktywną politykę.
W wewnętrznej polityce szach rozpoczął program szybkiej modernizacji kraju zwany „białą rewolucją”. Jego apogeum przypadło na lata sześćdziesiąte. Największe znaczenie miały: zakrojona na szeroką skalę rozdział ziemi wśród chłopów, redukcja analfabetyzmu, zeświecczenie procesu edukacji, poprawa i upowszechnienie opieki lekarskiej na wsi i wśród ubogich, pełna nacjonalizacja złóż naftowych i finansowych z ich dochodów, wzrost inwestycji. Nastąpił szybki rozwój kraju, co spotkało się z wrogością ugrupowań lewicowych, a wpływowy kler muzułmański też był przeciwko. W takiej sytuacji na straży systemu stanął rozbudowany i wysoce represyjny aparat policyjny Sałak. Z czasem zniszczył wpływy komunistyczne w Iranie, jednak nie umiał kontrolować radykalnych ugrupowań muzułmańskich.