Ameryka po drugiej wojnie światowej

W drugiej połowie XX wieku obie Ameryki były naznaczone skrajnym bogactwem i biedą. Stany Zjednoczone były najbogatszym i najpotężniejszym krajem na Ziemi, ale walczyły też z podziałami społecznymi i uprzedzeniami, takimi jak wykluczenie czarnych obywateli z procesu politycznego. W Ameryce Południowej kryzysy polityczne i gospodarcze – w połączeniu z okazjonalnymi bezpośrednimi interwencjami Stanów Zjednoczonych – stworzyły środowisko, w którym trudno było osiągnąć stabilność.

Wzrost gospodarczy w USA

USA 1945-1960


Stany Zjednoczone przeżyły rozkwit gospodarczy podczas II wojny światowej, kiedy ich przemysł rozszerzył się aby zająć się produkcją wojenną. Ten wzrost utrzymywał się w czasach pokoju, a prężna gospodarka kraju stworzyła nową klasę średnią, która wydała swoje pieniądze na dobra konsumpcyjne – do 1958 roku w około 83 procentach domów w USA był telewizor. W wyniku ulepszonej diety amerykańskie dzieci miały w 1950 r. przeciętnie o 5-8 cm wyższy wzrost niż ich dziadkowie w 1900 r., a średnia długość życia kobiet wzrosła z 51 do 71 lat. Nastąpiła migracja na przedmieścia, której towarzyszył duży program budowy (13 milionów) nowych domów w ciągu dziesięciu lat między 1948 a 1958. Konsumenci mieli wybór jak nigdy dotąd.

Jednak rosnący dobrobyt kraju nie wpłynął na powstrzymanie segregacji rasowej. Wiele miast przybrało kształt „pączków”, z bogatym centrum biznesowym otoczonym biedniejszymi afrykańsko-amerykańskimi dzielnicami, a następnie z lepiej prosperującą i zamieszkałą głównie przez białych strefę zewnętrzną.

McCarthyism

USA 1950-1954


W strachu przed wojną między Stanami Zjednoczonymi a ZSRR do ​​polityki Stanów Zjednoczonych wróciły rosnące napięcia, pojawiły się obawy że Sowieci będą zachęcać do komunistycznej działalności wywrotowej, a nawet otwartej rewolucji w Ameryce. 9 lutego 1950 r. republikański senator Joseph McCarthy wygłosił przemówienie, w którym stwierdził, że ma nazwiska 205 komunistów pracujących w Departamencie Stanu USA. Wybuchła polityczna furia, w której, aby się bronić, McCarthy wydał kolejne oskarżenia o komunistyczną infiltrację.

Organy takie jak Izba Reprezentantów ds. Działalności Antyamerykańskiej badały domniemaną działalność komunistyczną, podczas gdy sam McCarthy, jako przewodniczący Stałej Podkomisji Śledczej Senatu w latach 1953-1955, starał się wykorzenić komunistów ze wszystkich środowisk, szczególnie w przemyśle filmowym i wśród działaczy związkowych. Jednak kiedy zwrócił się do ataków na wojsko, przesadził: publiczne współczucie dla niego osłabło, a w grudniu 1954 roku jego działalność została potępiona po głosowaniu w Senacie.

Zabójstwo Johna F. Kennedy’ego

DALLAS, TEKSAS, USA 22 LISTOPADA 1963


W piątek 22 listopada 1963 roku prezydent John F. Kennedy odwiedził Dallas w Teksasie, aby zebrać poparcie dla swojego ponownego uczestniczenia w wyborach prezydenckich w USA w 1964 roku. Gdy konwój przejeżdżał przez Dealey Plaza, rozległy się co najmniej trzy strzały, zabijając natychmiast prezydenta.

Dochodzenie


Zabójstwo stało się przedmiotem ogromnych kontrowersji. Samotny strzelec, Lee Harvey Oswald, został aresztowany wkrótce po strzelaninie i oskarżony o morderstwo.

Jednak dwa dni później został zastrzelony w policyjnym areszcie przez Jacka Ruby’ego, gangstera, który później podał sprzeczne motywy zabójstwa. Następca Kennedy’ego, wiceprezydent Lyndon Johnson, szybko powołał Komisję Warrena w celu zbadania sprawy. Komisja doszło do wniosku, że nie było szerszego spisku by zabić Kennedy’ego.

Wojna w Wietnamie 1963-1973


Podział Wietnamu w 1954 roku nie przyniósł pokoju. W obawie przed rozprzestrzenianiem się komunizmu w regionie w 1955 r. prezydent USA Dwight Eisenhower (1890-1969) pomógł antykomunistycznej Ngo Dinh Diem przejąć władzę na południu poprzez wątpliwe wybory i wysłał rządowi setki doradców wojskowych. Północnowietnamczycy zareagowali, zachęcając tych z Południa, którzy sprzeciwiali się Diem – Vietcongowi – do wzięcia broni przeciwko Południu.

Kampania wojskowa USA


Stany Zjednoczone były coraz bardziej wciągane w konflikt, wysyłając do końca 1963 roku ponad 500 milionów dolarów amerykańskiej pomocy dla Wietnamu Południowego.

W sierpniu 1964 roku prezydent USA Lyndon B. Johnson wykorzystał atak łodzi północnowietnamskich na amerykański okręt wojskowy w Zatoce Tonkińskiej jako pretekst do zezwolenia na naloty odwetowe na Wietnam Północny. Pierwsi marines amerykańscy przybyli do Wietnamu Południowego w marcu 1965 roku, a w lipcu ich liczba przekroczyła 50 000. W szczytowym okresie operacji USA, w kwietniu 1969 r., w Wietnamie znajdowało się 543 000 żołnierzy amerykańskich (a także 47 000 Australijczyków i kontyngent nowozelandzki). Ogromna amerykańska kampania bombowa, Operacja Rolling Thunder, nie mogła złamać oporu Vietcongu, a rosnące straty w USA osłabiły poparcie w kraju dla dalszego zaangażowania.

Odważna seria ataków Wietnamu na miasta południowowietnamskie w styczniu 1968 r. („Ofensywa Tet”) również wyprowadziła z równowagi Amerykanów, którzy w sierpniu 1969 r. rozpoczęli „wietnamizację” konfliktu poprzez wycofanie swoich sił. Stany Zjednoczone podpisały Porozumienie Pokojowe w Paryżu, na mocy którego siły amerykańskie opuściły Wietnam w ciągu 60 dni. Pozbawiony wsparcia, reżim południowowietnamski przetrwał do kwietnia 1975 r., kiedy południowa stolica Sajgonu padła pod władzą Wietnamu.

Prawa obywatelskie


W latach pięćdziesiątych XX wieku w wielu południowych stanach USA miała miejsce dyskryminacja Afroamerykanów,. Od lat siedemdziesiątych XIX wieku uchwalono dyskryminujące przepisy pozbawiające Afroamerykanów prawa do głosowania i legalizujące system segregacji, w którym im odmawiano dostępu do szkół i uniwersytetów dla białych, a nawet możliwości wyboru miejsca, w którym mogliby siedzieć w transporcie publicznym.

Bojkot autobusowy Montgomery


W połowie lat pięćdziesiątych lata złości i frustracji wywołały reakcję przeciwko dyskryminacji. W grudniu 1955 roku Rosa Parks odmówiła oddania swojego miejsca białemu mężczyźnie w segregowanym autobusie w Montgomery w Alabamie. Jej aresztowanie zapoczątkowało ruch na rzecz praw obywatelskich.

Lokalni działacze, w tym członkowie NAACP (National Association for the Advancement of Coloured People), który od dawna lobbował na rzecz praw Afroamerykanów, zorganizowali bojkot miejskiego systemu transportu publicznego, który zakończył się w listopadzie 1956 roku orzeczeniem Sądu Najwyższego że autobusy muszą zostać zdesegregowane.

Martin Luther King


Martin Luther King Jr. (1929-1968), organizator bojkotu i pierwszy Afroamerykanin, który wsiadł do autobusu po jego zakończeniu, był młodym pastorem baptystów, który wkrótce stał się twarzą publiczną i inspiracją dla ruchu na rzecz praw obywatelskich. Niezachwianie w swoim zobowiązaniu do niestosowania przemocy, podążał za przykładem Mahatmy Gandhiego, zachęcając do obywatelskiego nieposłuszeństwa w celu podkreślenia niesprawiedliwych praw.

W 1956 roku Sąd Najwyższy orzekł, że edukacja musi zostać zdezegregowana. Pozostało to w dużej mierze niesprawdzone, dopóki dziewięciu afroamerykańskich uczniów nie próbowało uczęszczać do liceum w Little Rock w stanie Arkansas we wrześniu 1957 roku. Gwardia Narodowa musiała ich chronić oby mogli uczęszczać na zajęcia.

Sit-in i Freedom Rides


W lutym 1960 r. czarnoskórzy studenci z Greensboro w Północnej Karolinie zorganizowali pierwsze „sit-in”, odmawiając opuszczenia miejsc przy lunetach zarezerwowanych dla białych, demonstrując, że czarnym Amerykanom nadal odmawia się podstawowych praw. W 1961 roku grupy czarno-białych ludzi wyruszyły razem, by jeździć autobusami – te „Freedom Rides” testowały orzeczenie o zdezegregowanych podróżach.

Martin Luther King zorganizował masowy wiec w Birmingham w stanie Alabama w kwietniu 1963 r. Oraz „Marsz na Waszyngton” od pomnika Lincolna (do 250 000 ludzi) w sierpniu, podczas którego wygłosił swoje kultowe przemówienie „Mam marzenie…”. Pod silną presją rząd ugiął się i w 1966 roku uchwalił ustawę o prawach obywatelskich, czyniąc wiele form dyskryminacji nielegalnymi.

Stany Zjednoczone w Ameryce Łacińskiej


Od 1823 roku, kiedy prezydent James Monroe starał się wykluczyć mocarstwa europejskie z rozszerzania swoich wpływów w obu Amerykach, Stany Zjednoczone aktywnie pragnęły, aby strefa wpływów w Ameryce Łacińskiej była czysto amerykańska. Czasami oznaczało to interwencję: w 1898 r. wojna z Hiszpanią doprowadziła do czasowej okupacji Kuby. Gdy wybuchła zimna wojna, Stany Zjednoczone starały się wykluczyć komunizm ze swojej sfery, podpisując serię dwustronnych paktów obronnych z krajami Ameryki Łacińskiej od 1952 roku.

Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego (Nikaragua)


Rewolucja kubańska 1959 r. oznaczała zarówno niepowodzenie amerykańskiej polityki wykluczenia, jak i zaostrzenie amerykańskich prób powstrzymania rozprzestrzeniania się komunizmu. W 1979 r. Marksistowski ruch sandinistowski obalił nikaraguańską dyktaturę Anastasio Somoza. Nowy reżim, kierowany przez Daniela Ortegę, miał silne powiązania z Kubą, a Stany Zjednoczone przez lata próbowały ją zdestabilizować. Ostatecznie jednak był to plan pokojowy, w którym pośredniczyły inne kraje Ameryki Łacińskiej, który ustanowił wolne wybory, które ostatecznie doprowadziły do ​​upadku sandinistów w 1990 roku.

Panama


W Panamie, która obejmowała strategiczną Strefę Kanału, pojawiły się obawy innego rodzaju. Manuel Noriega, dowódca sił zbrojnych Panamy, coraz bardziej angażował się w nielegalny handel narkotykami, który był kierowany przez Amerykę Środkową.

W 1989 roku Stany Zjednoczone w końcu straciły cierpliwość i rozpoczęły inwazję na Panamę. Siły Noriegi nie stawiały niewielkiego oporu, a dowódca został schwytany, przewieziony do USA i postawiony przed sądem.

Dodaj komentarz